Zoonotik Bir Patojen Olan Salmonella‘nın Bitki Konaklarındaki Davranışı

Özet

Salmonella, gıda kaynaklı gastroenterit vakalarının başlıca etkenlerinden biri olarak bilinmekte ve bu özelliği ile halk sağlığı ve ekonomik kayıplar açısından büyük bir risk oluşturmaktadır. Her yıl dünyada meydana gelen yaklaşık 94 milyon salmonelloz vakasının (bunların yaklaşık yüzde 85‘i gıda kaynaklıdır) ortalama 150.000 adetinin ölümle sonuçlandığı tahmin edilmektedir. Mevcut sosyal eğilimler, günlük beslenmemizde taze ürünlerin önemli sağlık yararlarını vurgulamaktadır. Bir ironi olarak; taze bitkisel ürünlerin pişirilmeden tüketimi ise, bağırsak kökenli patojenler için giderek daha büyük bir bulaş kaynağı olarak tanımlanmakta ve bu yolla meydana gelen salgınlar hızlı bir şekilde yayılmaktadır. Günümüzde taze ürünler, baharatlar ve sert kabuklu yemişlerle bağlantılı insan kaynaklı patojen salgınlarının sıklığı, hayvansal kaynaklı gıdalarla bağlantılı olanları geçmiş durumdadır. Üretim zincirinde bulunan insan patojenleri; hayvan gübresi, kontamine sulama suyu, biyolojik vektörler (böcek ve hayvanlar) ve kontamine tohum kullanımı gibi temel yollarla bitkisel materyale geçebilmektedir. Bu veriler ışığında birçok bağırsak kökenli patojen, filosfer ile ilişkili bakteriler olarak tanımlanmıştır. Tüm bu bulgulara rağmen Salmonella‘nın kontamine ettiği bitki konaklarında kalıcılığı ve enfektivitesi üzerinde çok sayıda bilinmeyen bulunmaktadır. Bu derleme makalede Salmonella‘nın bitki yüzeylerine tutunmasını, kolonizasyonunu ve hayatta kalmasını etkileyen faktörlerin yanı sıra, bitki dokularının invazyonu ile devam eden enfeksiyon süreçleri üzerindeki bilgi, çağdaş literatür verileri doğrultusunda tartışılmıştır.