Samsun İlinde Hayvansal Kaynaklı Kompost Potansiyeli ve Optimum Tesis Konumları

Özet

Endüstriyel atıklar ile karşılaştırıldığında, tarımsal atıkların geri dönüşümün daha verimli olması organik yapıda olmalarındandır. Anadolu tarım arazilerinin organik madde içeriğinin zayıf olması, tarımsal atıkların geri dönüşümünü daha bir önemli hale getirmektedir. Samsun bölgesinde tarımsal üretimde verimliliğin artmasına, tarımsal faaliyetlerin geliştirilmesine ve kırsal kalkınmasının sağlanmasına yardımcı olması bakımından kompost merkezleri önerilmektedir. Toprağın organik yapısını korumak ve geliştirmek olduğundan doğal gübrelerin kullanılması çok önemlidir. Organik gübrelerin kimyasal gübreye oranla üretim maliyetlerinin düşük olması çiftçilere avantaj sağlamakta, döviz kaybını da önlemektedir. Bu çalışmada, Samsun ilinde mevcut hayvansal varlığın belirlenmesi ve hayvansal atıkların kompost olarak değerlendirilmesi için optimum tesis konumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden elde edilen veriler kullanılarak bölgedeki işletmelerin hayvan sayıları belirlenmiştir. Samsun ilinde 40 ve üzeri büyükbaş hayvan kapasitesine sahip 1.284 işletmeye ait yerleşim yerlerinin koordinatları dik koordinat sistemine göre belirlenmiştir. Samsun ilindeki hayvansal dağılım açısından Elbow yöntemi ve f(K) Fonksiyonu yöntemi aracılığıyla, 27 adet küme sayısı tercih edilmiştir. Coğrafi koordinatlar kullanılarak, uzaklık ve toplam hayvan sayısı bakımından en uygun kompost üretim merkezlerinin konumu K-Means kümeleme analizi yöntemiyle tespit edilmiştir. Samsun için grup büyüklüğü 2.000-10.000 büyükbaş olarak alınmış olup odak uzaklık değeri 15 km‘nin altında olan işletmeler kompost üretimi kümelerine dâhil edilmiştir. Bu kriterler doğrultusunda Samsun ilinde kompost üretimine yönelik 10 adet kompost üretim kümesi belirlenmiş olup bu küme merkezlerinin konumları yatırımcılara ve ilgili kurumlara en verimli bilgileri verecek şekilde harita üzerinde gösterilmiştir.