Uçucu Yağ Uygulamalarının Depolama Devresinde Şeker Pancarı (Beta vulgaris L.) Kalitesine Etkileri

Özet

Bu çalışma, depolama devresinde şeker pancarı kök gövdelerine yapılan dereotu, karanfil ve çörtük otu uçucu yağları ile fungusit uygulamalarının kök gövdelerin depo kalitesine etkilerinin belirlenmesi amacıyla 2019-2020 yılında yürütülmüştür. Çalışmada 2019 yılında üretimi yapılan Esperanza (KWS) çeşidinin kök gövdeleri hasattan hemen sonra 100, 500 ve 1000 ppm dozlarında dereotu (Anethum graveolens L.), karanfil (Szygium aromaticum) ve çörtük otu (Echinophora tenuifolia) uçucu yağları ile sentetik fungusit ((%80 Thiram) ve Tween-80 ile muamele edilerek plastik kasalar içerisinde soğuk hava deposuna konulmuştur. Depo devresi başından itibaren 15 gün aralıklarla kök gövdelerde ağırlık kaybı, 3 aylık depolama devresi sonunda ise kuru madde oranı, briks, polar şeker, indirgen şeker ve alfa amino azot içerikleri ile fitotoksisite ve fungal enfeksiyon gelişimleri belirlenmiştir. Araştırmada yapılan uygulamalar pancarda hasat sonrası ağırlık ve kalite kayıplarını önemli derecede etkilemiştir. Uygulamalara bağlı olarak 3 aylık depolama devresi sonunda ağırlık kayıpları %9,43-19,90 arasında değişmiş, uçucu yağ uygulamalarında ağrılık kayıpları kontrole göre daha düşük olmuştur. En yüksek kuru madde oranı ve brix değerleri karanfil uçucu yağı ile fungusit ve Tween-80 uygulamalarından elde edilmiştir. Polar şeker içeriği Tween-80 ve fungusit uygulamalarında kontrole göre daha yüksek olurken, 1000 ppm karanfil uçucu yağı polar şeker oranının önemli derecede azalmasına neden olmuştur. Çalışmada, 1000 ppm çörtük otu uçucu yağı uygulanan kök gövdelerin indirgen şeker ve alfa amino azot içerikleri daha düşük olmuştur. Kök gövde üzerinde gelişen kurşuni küf ve yeşil küf enfeksiyonlarına karşı en yüksek antifungal aktiviteyi çörtük uçucu yağı göstermiştir. Çalışmada, hasat sonrası kök gövdelere uçucu yağ uygulamaları ile hem ağırlık ve kalite kayıplarının hem de fungal hastalık gelişiminin azaltılabileceği, bununla birlikte bazı aktif maddelerin kök gövdelerde fitotoksisteye neden olabileceği sonucuna varılmıştır.