Bazı Gıda Endüstrisi Yan Ürünlerinin Besin Madde İçerikleri ve Hayvan Beslemede Alternatif Yem Hammaddesi Olarak Kullanım Olanakları

Özet

Yem giderleri, hayvancılıkta maliyetlerin yaklaşık %60-70 ini oluşturması sebebiyle ekonomik ve ekolojik olarak sürdürülebilir bir hayvancılık için çok büyük öneme sahiptir. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de arz- talep dengesine ve pandemi koşullarına da bağlı olarak yem hammaddelerinde fiyat artışları gözlenmiş, bu durum yem fiyatlarına da yansımıştır. Örneğin; Ocak ve Kasım 2021 arasında etlik piliç ve yumurta yemlerinin fiyatları incelendiğinde sırasıyla %59,7 ve 62,6 artış gözlenmiştir. Hayvanların bir günlük besin madde ihtiyaçlarını optimum bir şekilde ve minimum maliyetle karşılayabilmek amacıyla yem karmaları hazırlanmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak için alternatif yem hammaddelerinin araştırılması ve rasyonlarda kullanılması uzun yıllardır çalışma yapılan hususlardandır. Çalışma ile gıda fabrikalarının işleme artıklarının (pirinç kırığı, fasulye kırığı, nohut kırığı, mercimek kırığı, mercimek kepeği, mısır kırması, bulgur kepeği, irmik altı yan ürünlerinin) besin madde kompozisyonlarının saptanıp, hayvan beslemede alternatif yem hammaddeleri olarak kullanım olanaklarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bunun yanısıra, Türkiye‘deki yem sanayiine ait güncel veriler sunulmuş, alternatif yem hammaddelerine yönelimin Türkiye‘deki ve Dünyadaki ekonomi, ürün çeşitliliği ve sürdürülebilirlik bakımından önemi vurgulanmıştır. Çalışmada besin madde içerikleri saptanan işleme artığı ürünler arasında, mercimek kepeğinin ham selüloz (HS) oranı %20,6 ile rakamsal olarak en yüksek saptanırken, bunu bulgur kepeği (%12,7) takip etmektedir. Söz konusu iki kepeğin NDF ve ADF içerikleri de benzer şekilde numerik olarak yüksek bulunmuştur. İncelenen işleme artığı ürünler arasında baklagillerden olan mercimek kırığında (%24,15), nohut kırığında (%21,83) ve fasulye kırığında (%20,58) ham protein değerleri rakamsal olarak en yüksek bulunmuştur. Bunun yanı sıra, her bir ürünün anti-besleme özellikleri de göz önünde bulundurularak rasyondaki kullanım oranlarının belirlenmesi faydalı olacaktır.