Türkiye Kara Sularında Mikroplastik Kirliliğinin Biyota Üzerine Etkisi

Özet

Plastikler ucuz maliyetleri ve kolaylıkla işlenebilir yapıları sebebiyle, günümüzde birçok sektörel uygulamada tercih edilen bir hammaddedir. Talep doğrultusunda her geçen gün plastik üretimi artmaktadır. Kullanım ömrünü tamamlaması ardından atık niteliği kazanan plastik malzemelerin yönetiminin gereği gibi yapılmaması sebebiyle doğal ortama ulaşan bu atıklar karasal ve sucul ekosistemlerde birikim göstermektedir. Gerek sektörel gereksinimi cevaben kasıtlı üretilen, gerekse de fiziksel, kimyasal ve biyolojik faktörler etkisinde büyük plastik atıkların bozunumuyla oluşan mikroskobik boyuttaki (<5 mm) plastiklerin (mikroplastikler) yapılan bilimsel değerlendirmeler neticesinde sucul ekosistemlerde önemli sorunlara neden olduğu raporlanmıştır. Sunulan bu çalışmada bilimsel veri tabanı platformlarında (Web of Science, Scopus ve TR dizin) yapılan literatür taramaları neticesinde ülkemiz denizlerinde günümüze kadar yapılmış olan ve denizel biyotanın mikroplastik kirliliğinden etkilenme durumunu araştıran çalışmaların incelenmesiyle oluşturulan veri setinin analizi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 54 türe ait 13422 birey mikroplastik kirliliğinden etkilenme durumu göz önüne alınarak ülkemiz denizlerinde var olan mikroplastik kirliliğinin biyota üzerine etkisi bölgesel ve deniz bazında ortaya konulmuştur. Yapılan değerlendirmeyle veri eksiklikleri gösterilmiş ve gelecekte dizayn edilecek çalışmalara dair öneriler sunulmuştur.