KOP (Konya Ovası Projesi) Bölgesi’nde Sıcaklık-Nem İndeks (SNİ) Değerlerinin Süt Sığırcılığı Açısından Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i5.954-962.5999Anahtar Kelimeler:
KOP illeri- sıcaklık-nem indeksi- süt sığırcılığı- süt verimiÖzet
Bu çalışma KOP bölgesi illerinin sıcaklık nem indeksi (SNİ) değerlerinin süt sığırcılığı açısından uygunluğunun belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu doğrultuda, KOP Bölgesi’nde bulunan Yozgat, Kırıkkale, Kırşehir, Niğde, Aksaray, Karaman, Konya ve Nevşehir illerinin 2000-2021 yılları arasındaki sıcaklık ve nem değerlerine ait aylık ortalamalar kullanılmıştır. KOP Bölgesinde yer alan illerin ortalama sıcaklık ve nem verilerinden SNİ değerleri hesaplanmıştır. Çalışmada, SNİ hesaplanması için ‘‘(0,8 × T) + [(RH/100) × (T-14,4)] + 46,4’’ eşitliği kullanılmıştır. Kritik SNİ seviyesi olarak 72 değeri temel alınmıştır. Çalışmada, SNİ, sıcaklık ve nem değerleri üzerine, il, ay ve yıl ile interaksiyon etkisi istatistiki olarak önemli bulunmuştur (P<0,05). KOP Bölgesinde yer alan iller için ortalama SNİ değerleri ise 50,88-55,25, sıcaklık değerleri 9,96-13,18oC ve nem değerleri %54,03-64,78 arasında belirlenmiştir. Ortalama SNİ en yüksek Aksaray (55,25) ve Kırıkkale (55,13) illerinde, en düşük ise Yozgat (50,88) ilinde hesaplanmıştır. Elde edilen ortalama SNİ değerleri kritik değerlere yakın olan Temmuz ve Ağustos ayları da dâhil süt sığırcılığı için tehlike oluşturmadığı tespit edilmiştir. Ancak SNİ değerlerinin yüksek olduğu bu aylarda süt verim ve kalitesi, hastalık ve üreme ile ilgili problem yaşamamak için yeterli havalandırma, fan, sisleme ve gölgelikler, su ihtiyacının karşılanması, bakım, besleme ve barındırma gibi birçok sürü yönetim uygulamalarına dikkat edilmesinin süt sığırcılığı açısından yararlı olacağı kanaatine varılmıştır.
Referanslar
Akyuz A, Boyaci S, Cayli A. 2010. Determination of critical period for dairy cows using temperature humidity index. Journal of Animal and Veterinary Advances, 9(13), 1824-1827.
Alkan S, Ünlü H. 2019. Giresun ilindeki sığırcılık işletmelerinin genel yapısının belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 32(1), 109-115.
Alkoyak K, Çetin O. 2016. Süt sığırlarında sıcaklık stresi ve korunma yolları. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 5(1), 40-55.
Akman N. 2006. Türkiye’nin Hayvansal Üretimi. Ziraat Fakültesi Yayınları. Ankara
Armstrong DV. 1994. Heat stress interactions with shade and cooling. Journal of Dairy Science, 77:2044-2050.
Avendaño-Reyes L, Fuquay JW, Moore RB, Liu Z, Clark BL, Vierhout C. 2010. Relationship between accumulated heat stress during the dry period, body condition score, and reproduction parameters of Holstein cows in tropical conditions. Tropical Animal Health and Production, 42, 265-273.
Bakır G, Kaygısız A. 2013. Milk yield characteristics of Holstein cows and effect of calving month on milk yield. KSÜ Doğa Bil. Derg. 16: 1-7.
Bouraouni R, Lahmar M, Majdoub A, Belyea R. 2002. The relationship of temperature-humidity index with milk production of dairy cows in a Mediterranean climate. Animal Research, 51(6), 479-491.
Brügemann K, Gernand E, König von Borstel U, König S. 2012. Defining and evaluating heat stress thresholds in different dairy cow production systems. Archives Animal Breeding, 55(1), 13-24.
Collier RJ, Zimbelman RB, Rhoads RP, Rhoads ML, Baumgard LH. 2011. A re-evaluation of the impact of temperature humidity index (THI) and black globe humidity index (BGHI) on milk production in high producing dairy cows. In Western Dairy Management Conf. Reno, NV. USA (pp. 113-125).
Çelik R. 2020. Şanlıurfa ili süt sığırı işletmelerindeki süt verim kaybına ısı stresinin etkisi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 9(2), 206-210.
Çelik R. 2021. Diyarbakır ili süt sığırı yetiştiriciliğinin sıcaklık-nem indeksi yönünden değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(2), 96-100.
Çenet Z, Korkmaz Ö. 2020. Şanlıurfa ilinde ısı stresindeki ineklerde bazı ovulasyon senkronizasyon yöntemlerinin gebelik oranlarına etkisi. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 9(1), 59-63.
Dinçel D, Dikmen S. 2013. Süt sığırlarında sıcak stresinin tespiti, verim özellikleri üzerine etkileri ve korunma yöntemleri. Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 32(1), 19-30.
Duru S. 2018. Determination of starting level of heat stress on daily milk yield in Holstein cows in Bursa city of Turkey. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 65(2), 193-198.
Ermetin O. 2020. KOP bölgesinde manda yetiştiriciliği ve önemi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 164-171.
Ermetin O, Mülayim M. 2020. Determination of roughage adequacy by means of animal husbandry status and feed sources in the KOP Region. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(8), 1784-1794.
Işık M, Aydınşakir K, Dinç N, Büyüktaş K, Tezcan A. 2016. Antalya koşullarında sıcaklık-nem indeks değerlerinin süt sığırcılığı açısından değerlendirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences 29(1): 27-31.
İlhan H. 2018. Marmara bölgesi süt sığırcılığı işletmelerinin sıcaklık-nem göstergesi kullanılarak değerlendirilmesi ve yapısal önlemler. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Kadzere CT, Murphy MR, Silanikove N, Maltz E. 2002. Heat stress in lactating dairy cows: a review. Livestock Production Science, 77(1), 59-91.
Karaca C. 2021. Hatay iklim koşullarında süt sığırı yetiştiriciliğinde ısı stresinin alansal dağılımı ve uygulanacak tedbirler. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3), 801-807.
Kibar M, Yılmaz A, Bakır G. 2018. Sıcaklık nem indeks değerlerinin süt sığırcılığı açısından değerlendirilmesi: Siirt ili örneği. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5(1), 45-50.
KOP. 2023. KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Bölgesel Sosyo Ekonomik Göstergeler. http://www.kop.gov.tr/. (Erişim tarihi: 11.01.2023).
Kul E. 2022. Hayvansal Üretim ve İklim Değişikliği, Bölüm adı:(İklim Değişikliği ve Süt Sığırcılığı: Refah, Süt Verimi ve Üreme Performansı) (2022). İKSAD Publishing House, Editör: Dr. Öğr. Üyesi Hacer TÜFEKCİ, Basım sayısı:1, Sayfa Sayısı 344, ISBN:978-625-8213-57-7.
Linvill DE, Pardue FE. 1992. Heat stress and milk production in the South Carolina coastal plains. Journal of Dairy Science, 75(9), 2598-2604.
Mader TL, Davis MS, Brown-Brandl T. 2006. Environmental factors influencing heat stress in feedlot cattle. Journal of Animal Science, 84, 712-719.
MGM. 2023. Meteoroloji Genel Müdürlüğü verileri. https://www.mgm.gov.tr (erişim tarihi: 05.01.2023).
Ravagnolo O, Misztal I, Hoogenboom G. 2000. Genetic component of heat stress in dairy cattle, development of heat index function. Journal of Dairy Science, 83(9), 2120-2125.
Rieger, T. (2007). Exploring High Altitude Viticulture, Part One. Vineyard & Winery Management, 84, 90.
Sinha R, Ranjan A, Lone S, Rahim A, Devi I, Tiwari S. 2017. The impact of climate change on livestock production and reproduction: ameliorative management. International Journal of Livestock Research, 7(6): 2277-1964.
Smith DL, Smith T, Rude B J, Ward SH. 2013. Comparison of the effects of heat stress on milk and component yields and somatic cell score in Holstein and Jersey cows. Journal of Dairy Science, 96(5), 3028-3033.
Tao S, Bubolz JW, Do Amaral BC, Thompson IM, Hayen MJ, Johnson SE, Dahl GE. 2011. Effect of heat stress during the dry period on mammary gland development. Journal of Dairy Science, 94(12), 5976-5986.
Tapkı İ, Şahin A. 2006. Comparison of the thermoregulatory behaviours of low and high producing dairy cows in a hot environment. Applied Animal Behaviour Science, 99(1-2), 1-11.
TÜİK. 2023. Türkiye İstatistik Kurumu 2021 Yılı Hayvancılık İstatistikleri. http://www.kop.gov.tr/. (Erişim tarihi: 18.01.2023).
Vermunt JJ, Tranter BP. 2011. Heat stress in dairy cattle–a review, and some of the potential risks associated with the nutritional management of this condition. In review of AVA QLD Division Conference 25-27/3/10 (pp. 212-221). Australian Veterinary Association.
Wheelock JB, Rhoads RP, VanBaale MJ, Sanders SR, Baumgard LH. 2010. Effects of heat stress on energetic metabolism in lactating Holstein cows. Journal of Dairy Science, 93(2), 644-655.
Yaslıoğlu E, İlhan H. 2016. Güney Marmara süt sığırı yetiştiriciliğinin ısı stresi yönünden değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(4): 12-19.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
