Türkiye ve Samsun İlinde Manda Popülasyonunun Sürdürülebilirliğinin Zaman Serileri Analizi ile Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i5.946-953.6125Anahtar Kelimeler:
Manda popülasyonu- sürdürülebilirlik- tahmin- zaman serisi analizi- üstel düzleştirme yöntemleri- Samsun- TürkiyeÖzet
Manda yetiştiriciliğinin avantajları ve mandadan elde edilen ürünlerin insan sağlığındaki üstünlüklerine rağmen, dünyada manda popülasyonunun azalan bir trendle düşük olduğu ve nesli tehlikede olan türler arasında olduğu belirtilmektedir. Dünyada manda yetiştiriciliği yapılan ülkeler arasında manda sayısında en hızlı azalışın gerçekleştiği ülke konumunda olan Türkiye’de, Samsun ili manda popülasyonunda geçmişten günümüze birinci sırada yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve Samsun ilinde 2023-2030 yılları arasında manda popülasyonunun Çift Üstel Düzleştirme ve Holt-Winters yöntemleri ile geleceğe yönelik tahminlerini gerçekleştirmektir. Çalışmada Türkiye manda popülasyon serisi için 1929-2022 yılları arası, Samsun ili manda popülasyon serisi için ise 1991-2022 yılları arası verileri kullanılmıştır. Araştırmada serilerin durağan olmadığı belirlenmiş olup, birinci farkı alındıktan sonra seriler durağanlaştırılmıştır. Manda popülasyon tahmini için Holt-Winters modelinin veri setine en uygun model olduğuna karar verilmiştir. Bu modele göre 2030 yılında 2022 yılına göre Türkiye manda popülasyonunun %7,29 oranında artış yaşanacağı, Samsun ili manda popülasyonunun ise gelecek sekiz yıl içinde stabil kalacağı belirlenmiştir. Çalışmada, yakın gelecekte Türkiye'de manda popülasyonunun yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalacağı belirlenmiştir. Türkiye’de manda varlığının sürdürülebilirliği için hükümet tarafından uzun vadeli ve etkili politika araçları uygulamaya konularak verilen desteklemeler artırılmalı ve tüketicilerin de manda sütü ve etinin faydaları hakkında bilinçlendirilmesi sağlanarak talep artışı sağlanmalıdır.
Referanslar
Akgül I. 2003. Geleneksel Zaman Serisi Yöntemleri. Der Yayınları, Yayın No: 343, İstanbul.
Atasever S, Erdem H. 2008. Manda Yetiştiriciliği ve Türkiye’deki Geleceği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 23(1), 59-64, doi:10.7161/anajas.2008.23.1.59-64
Becskei Z, Savić M, Ćirković D, Rašeta M, Puvača N, Pajić M, Paskaš S. 2020. Assessment of Water Buffalo Milk and Traditional Milk Products in A Sustainable Production System. Sustainability, 12(16), 6616, doi.org/10.3390 /su12166616
BM, 2022. United Nations Department of Economics and Social Affairs. World Population Prospects 2022: Summary of Results. New York.
Bowerman BL, O’connell R T. 1993. Forecasting and Time Series: An Applied Approach, Third Edition, Duxbury Thomson Learning, Pacific Grove, CA, USA.
Brown R G. 1963. Smoothing, Forecasting and Prediction of Discrete Time Series. Englewood Cliffs NJ: Prentice-Hall
Bülbül Ş. 1994. Zaman Serilerinde Üstel Düzeltme Modelleri ve Bir Uygulama. Öneri Dergisi, 1(1): 44-51, doi.org/ 10.14783/maruoneri.698506
Cenan N. 2011. Çiftlik Hayvanlarının (Sığır, Manda, Koyun, Keçi) Sayıları ve Bunlara Ait Et Üretiminin Zaman Serileri Analizi Yöntemleri ile İncelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dickey D A, Fuller W A. 1981. Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root, Econometrica, 49(4): 1057-1072, https://doi.org/10.2307/1912517
Erdal G, Erdal H, Yavuz H, Çallı A. 2016. Türkiye’de Hayvan Varlığının Mevcut ve Gelecekteki Durumu; TR83 Bölgesi Açılımı. Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(8): 668-675.
Ezeroğlu EB. 2021. Sürdürülebilirlik ve Gıda Güvenliği: Türkiye ve İTT Üye Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi. İKAM Çevre Raporu, No: 20.
FAO, 2009. Food and Agriculture Organization of the United Nations, How to feed the World in 2050. https://www.fao.org/fileadmin/templates/wsfs/docs/expert_paper/How_to_Feed_the_World_in_2050.pdf (Erişim tarihi: 10 Nisan 2023).
FAO, 2023. Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT. https://www.fao.org/faostat/en/ #data/QCL (Erişim tarihi: 7 Nisan 2023).
Hasan T, Akter S, Biswas H, Halim M A, Alam A, Rafiq K. 2016. Economic Analysis of Small Scale Dairy Buffalo Enterprises in Bhola District of Bangladesh. Progressive Agriculture. 27(4): 502-510, doi: https://doi.org/10.3329/pa.v27i4.32140
İmik H. 2000. Anadolu Mandalarında Beslemenin Bazı Özellikleri Üzerine Etkisi. Türk Veteriner Hekimliği Dergisi. 12(1): 18-26.
Kilic Topuz B. and Karabulut K. 2022. Technical Efficiency of Dairy Buffalo Farms: A Case of Igdir Province, Turkey. Custos e @gronegócio, 18(1): 229-249.
Kılıç Topuz B. ve Çelik Ş. 2022. Türkiye’de İklim Değişikliğinin Manda Sütü Üretimine Etkisi ve Geleceğe Dönük Tahminler. Hayvansal Üretim ve İklim Değişikliği, ISBN: 978-625-8213-57-7, s. 163-190.
Le Mouël C. and Forslund A. 2017. How Can We Feed The World in 2050? A Review of the Responses From Global Scenario Studies, European Review of Agricultural Economics, 44(4): 541–591, https://doi.org/10.1093/ erae/jbx006
MacKinnon J G. 1996. Numerical Distribution Functions For Unit Root And Cointegration Tests. Journal of Applied Econometrics, 11(6): 601-618, doi: https://doi.org/10.1002/ (SICI)1099-1255(199611)11:6<601
Meena GL. 2008. Impact of Dairy Cooperatives on the Economy of Ruralhou Seholds in Alwardistrict of Rajasthan. Ph.D. Thesis, National dairy Research Institute, Karnal (Deemed University).
Nair AS, Thirunavukkarasu M, Pandian A S S, Senthilkumar G, Balan C. 2020. Forecasting Cattle and Buffalo Population in India–A Time Series Analysis. Indian J Dairy Sci, 73(3): 268-273, doi: https://doi.org/10.33785/IJDS.2020.v73i03.013
Narayan L, Meena GL, Burark SS. 2015. Economic Analysis of Milk Production in Banswara District (Rajasthan). Journal of Agricultural Research and Technology, 40(1): 98-103.
Rey JF, Povea IE. 2012. Water Buffalo (Bubalus bubalis) and Their Technological Advantages for the Design in Healthy Meat Product, Journal of Buffalo Science, 1(2): 183-187, doi: http://dx.doi.org/10.6000/1927-520X.2012.01.02.09
Rhys IH. 2020. Machine Learning with R, the tidyverse, and mlr. Manning Publications.
SAMTİM, 2009. Samsun İl Tarım Müdürlüğü Yayını, Sayı: 25, ISSN: 1305-7588.
Sarıözkan S. 2011. Türkiye’de Manda Yetiştiriciliği’nin Önemi. Kafkas Üniversitesi. Veteriner Fakültesi Dergisi, 17 (1). 163-166, doi: 10.9775/kvfd.2010.2446
Singh KM, Meena MS, Bharati RC, Kumar A. 2012. An Economic Analysis of Milk Production in Bihar. Indian Journal of Animal Sciences, 82(10): 1233-1237.
TOB, 2023. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Destekler, https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler/ Hayvancilik-Desteklemeleri (Erişim tarihi: 10 Nisan 2023).
TÜİK, 2022. Türkiye İstatistik Kurumu. Hayvacılık İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=79&locale=tr (Erişim tarihi: 30 Mart 2023).
Younas M, Ishaq K, Yaqoob M, Ahmad T. 2013. Virtues of the Milk from Water Buffalo. Buffalo Bulletin, 32(2): 857-865
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
