Şanlıurfa İlinde Tüketicilerin İşlenmiş Tarım Ürünlerine Yönelik Marka Düşkünlüğünün Ölçülmesi Üzerine Bir Araştırma
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i3.366-374.6202Anahtar Kelimeler:
İşlenmiş tarım ürünleri- Tarımsal pazarlama- Tüketici davranışları- Marka düşkünlüğüÖzet
Bu çalışmada tüketicilerin işlenmiş tarım ürünleri satın alma sürecinde göstermiş oldukları davranış ve bu davranışı etkileyen faktörlerin neler olduğu araştırılmıştır. Araştırmada ayrıca tüketicilerin işlenmiş tarımsal ürün satın alma sürecinde marka düşkünlüğü ile ilgili davranışları da ortaya konulmuştur. Anket formları ile toplanan birincil veriler araştırmanın ana materyalini oluşturmaktadır. Verilerin analizinde parametrik olmayan analiz yöntemlerinden faydalanılmıştır. Marka düşkünlüğüne yönelik yapılan analizlerde yaş, çocuk sayısı, hane halkı büyüklüğü, eğitim ve çalışma şekli değişkenlerinin alt grupları arasında istatistiki olarak anlamlı farklılıkların varlığı tespit edilmiştir. Genel anlamda 45 ve altında yaşa sahip olan, 2 ve altında çocuğu olan, hane büyüklüğü 4 kişi ve altında olan, eğitim düzeyi lisans ve lisansüstü olan ve kamuda çalışan katılımcıların işlenmiş tarım ürünlerine yönelik marka düşkünlüğü düzeyinin yüksek olduğu söylenebilir. Dolayısıyla tarım işletmelerinin işlenmiş tarım ürünlerinde marka farkındalığı ve marka imajının oluşturulmasına yönelik faaliyetlerini, hedef olarak yukarıda belirtilen özelliklere sahip kitlelere yönelik planlamaları önerilmektedir.
Referanslar
Ak, M. (1996). Reklam ve Halkla İlişkilerde Kurumsal Kimlik. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Akay, A. Ş., Oral, M. A., Akpınar, M. G. ve Gül, M. (2016). Reklamların marka bilinirliği açısından değerlendirilmesi: Meyve suyu ürünleri örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 8(15), 199-210. doi:10.20990/kilisiibfakademik.266034
Akbay, C. ve Boz, İ. (2005). Kahramanmaraş’ta ailelerin ev ve ev dışı gıda tüketim talebi ve tüketici davranışlarının ekonomik analizi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(1), 122-131.
Albayrak, M. ve Dölekoğlu, C. Ö. (2006). Gıda perakendeciliğinde market markalı ürün stratejisi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 11, 204-218.
Altmann, J. (1974). Observational study of behavior: Sampling methods. Behaviour, 49(3-4), 227-266.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2020). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Ayaviri-Nina, V. D., Jaramillo-Quinzo, N. S., Quispe-Fernández, G. M., Mahmud, I., Alasqah, I., Alharbi, T. A. F., … Raposo, A. (2022). Consumer behaviour and attitude towards the purchase of organic products in Riobamba, Ecuador. Foods, 11(18), 2849. doi:10.3390/foods11182849
Bahşi, N. ve Akça, A. (2019). Tüketicilerin organik tarım ürünlerine bakış açılarının belirlenmesi üzerine bir araştırma: Osmaniye ve Şanlıurfa illeri örneği. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1), 26-34. doi:10.18016/ksutarimdoga.vi.443228
Baştürk, R. (2011). Bütün Yönleriyle SPSS Örnekli Nonparametrik İstatistiksel Yöntemler. Ankara: Anı Yayıncılık.
Baudrillard, J. (2021). Tüketim Toplumu. (F. Keskin ve H. Deliceçaylı, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Baydaş, A., Gökdeniz, İ., Canıtez, M. ve Güngör, T. (2008). Tüketicinin satın alma karar sürecinde aile bireylerinin etkinliğine yönelik bir çalışma. Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 69-90.
Beatty, S. E. ve Kahle, L. R. (1988). Alternative hierarchies of the attitude-behavior relationship: The impact of brand commitment and Habit. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(2), 1-10. doi:10.1007/BF02723310
Bozoğlu, G. (2019). Elektronik Ticarette Tüketicinin Davranış ve Seçimlerini Etkileyen Faktörler: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bristow, D. N., Schneider, K. C. ve Schuler, D. K. (2002). The brand dependence scale: Measuring consumers’ use of brand name to differentiate among product alternatives. Journal of Product & Brand Management, 11(6), 343-356. doi:10.1108/10610420210445488
Cançelik, M., Sevinç, M. R., Aydoğdu, M. H. ve Palabıçak, M. A. (2020). Yaş Meyve ve Sebze Pazarlamasında Toptancı Halleri; Şanlıurfa İli Örneği. M. A. Nakıboğlu (Ed.), Güncel Pazarlama Çalışmaları içinde içinde (ss. 25-48). Ankara: Akademisyen Yayınevi.
Chaudhuri, A. ve Holbrook, M. B. (2001). The chain of effects from brand trust and brand affect to brand performance: The role of brand loyalty. Journal of Marketing, 65(2), 81-93.
Čivić, B. ve Ćilimković, D. (2022). Key features of brand management and customer behavior in the market of food products in Bosnia and Herzegovina. Ekonomske Ideje i Praksa, 45, 47-61. doi:10.54318/eip.2022.bc.323
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2022). Asgari Ücretin Net Hesabı ve İşverene Maliyeti. 5Ekim 2022 tarihinde https://www.csgb.gov.tr/media/90338/2022-tem.pdf adresinden erişildi.
Çınar, R. ve Çubukçu, İ. (2009). Tüketim toplumunun şekillenmesi ve tüketici davranışları; karşılaştırmalı bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 277-300.
Çukadar, M. (2017). Helal gıda konusunda tüketici davranışları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(3), 190-200. doi:10.13002/jafag4291
Demir, G., Gökoğlu, F., Kılıçkalkan, B., Baş, B. B. ve Altunel, H. (2020). Kadın ve erkek tüketicilerin gıda katkı maddeleri ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Food and Health, 6(4), 225-237. doi:10.3153/FH20023
Demirezen, E. ve Coşansu, G. (2005). Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sted, 14(8), 174-178.
Dinler, Z. (2008). Tarım Ekonomisi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Gajjar, N. B. (2013). Factors affecting consumer behavior. International Journal of Research In Humanities and Social Sciences (IJRHS), 1(2), 10-15.
Gürler, A. Z. (2012). Analitik Tarım Ekonomisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Haşıloğlu, S. B., Baran, T. ve Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, 2(1), 19-28.
Kaynaş, M. (2012). Tüketicilerin Mantıksal Olmayan Davranışlarının Ekonomik Sonuçları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Keller, K. (2012). Strategic Brand Management: Building, Measuring and Managing Brand Equity. Londra, İngiltere: Pearson Education Limited.
Khar, M. A. (2021). The impact of socioeconomic factors on consumer buying behavior: A case of mobile phone market of Pakistan. Indian Journal of Economics and Business, 20(4), 1183-1193.
Kızılaslan, N. ve Kızılaslan, H. (2008). Tüketicilerin satın aldıkları gıda maddeleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutumları (Tokat ili örneği). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 67-74.
Koçan, M. (2014). Tarımsal Ürünlerde Markanın Satın Alma Davranışlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma: Kivi Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Kotler, P. T. ve Armstrong, G. (2017). Principles of Marketing. New Jersey, United States of America: Pearson Education Limited.
Lerro, M., Raimondo, M., Stanco, M., Nazzaro, C. ve Marotta, G. (2019). Cause related marketing among millennial consumers: The role of trust and loyalty in the food industry. Sustainability, 11(2), 535. doi:10.3390/su11020535
Lorcu, F. (2020). Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı. Ankara: Detay Yayıncılık.
Madenci, A. B., Türker, S., Bayramoğlu, Z. ve Eyiz, V. (2019). Tüketicilerin gıda güvenliğine yönelik tutum ve algılarını etkileyen sosyo-ekonomik faktörler: Konya ili örneği. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 1(1), 48-59.
Malhotra, N. K. (2019). Marketing Research: An Applied Orientation. New Jersey, USA: Pearson Education Limited.
Mert, M. (2016). Yatay Kesit Veri Analizi Bilgisayar Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
Moreau, C. P., Bonney, L. ve Herd, K. B. (2011). It’s the thought (and the fffort) that counts: How customizing for others Differs from customizing for oneself. Journal of Marketing, 75(5), 120-133. doi:10.1509/jmkg.75.5.120
Newbold, P., Carlstone, W. L. ve Thome, B. M. (2012). Statistics For Business and Economics. London, England: Pearson Education.
Niyaz, Ö. C., Everest, B., Kayalak, S. ve Tan, S. (2014). Market markalı ürünlerin tercihini etkileyen faktörlerin analizi: Çanakkale ili örneği (ss. 1392-1398). XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, sunulmuş bildiri, Samsun.
Odabaşı, Y. (2009). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2011). Tüketici Davranışı. İstanbul: Mediacat.
Olalı, H. ve Duymaz, İ. (1987). Tarımın Türk Ekonomisindeki Yeri ve Ekonomik Gelişmeye Katkısı. İzmir: İzmir Ticaret Borsası Yayınları No:28.
Orak, S., Akgün, S. ve Orhan, H. (2006). Süleyman Demirel Üniversitesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13(2), 5-11.
Öncül, M., Sekman, Y., Kinikli, F. ve Artukoğlu, M. (2019). Tüketicilerin gıda ürünleri satın alma davranışının incelenmesi: İzmir ili örneği. Tarım Ekonomisi Dergisi, 25(2), 207-217. doi:10.24181/tarekoder.630755
Özdemi̇r, O. ve Duran, M. (2010). Biyoteknolojik uygulamalara ve genetiği değiştirilmiş organizmalara GDO ilişkin tüketici davranışları. Akademik Gıda, 8(5), 20-28.
Özkaya, T. ve Özden, F. (2014). Başka Bir Hayvancılık Mümkün. İstanbul: İnsan Yayınevi.
Özüşen, B. ve Yıldız, Z. (2012). Buzul Çağı’ndan İlk Çağ’a tüketimin tarihi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7), 1-16.
Pak, H. ve Kasnakoğlu, B. T. (2014). Marka düşkünlük kavramı ve ürün kategorisine göre farklılıklar. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 7(14), 75-86.
Sevinç, G., Cançelik, M., Palabıçak, M. A. ve Sevinç, M. R. (2021). Şanlıurfa ilinde tüketicilerin köy ürünleri ve köy ürünleri satan işletmelere yönelik tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 614-629. doi:10.17755/esosder.741564
Taherdoost, H. (2016). Sampling methods in research methodology; how to choose a sampling technique for research. International Journal of Academic Research in Management (IJARM), 5(2), 18-27. doi:10.2139/ssrn.3205035
Ticaret Bakanlığı. (2020). Türkiye Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırma Raporu. 5 Ekim 2022 tarihinde https://ticaret.gov.tr/data/61cdb78a13b8767df02f8b35/2020%20T%C3%BCketici%20Profili%20ve%20Bilin%C3%A7%20D%C3%BCzeyi%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1.pdf adresinden erişildi.
Toklu, İ. T. ve Ustaahmetoğlu, E. (2016). Tüketicilerin organik çaya yönelik tutumlarını ve satın alma niyetlerini etkileyen faktörler: Bir alan araştırması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(29), 41-61. doi:10.17130/ijmeb.20162922022
TÜİK. (2020). Hane Halkı Tüketim Harcaması, 2019. 6 Kasım 2022 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Tuketim-Harcamasi-2019-33593 adresinden erişildi.
TÜİK. (2022). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2021. 14 Kasım 2022 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2021-45581 adresinden erişildi.
Türk Dil Kurumu. (2022). Tarım. 10 Mayıs 2022 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
Uzundumlu, A. ve Sezgi̇n, A. (2019). Organik ürün tüketimi üzerine etkili olan faktörlerin analizi; Erzurum ili örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 441-451. doi:10.21733/ibad.613411
Yağar, F. ve Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
Yavuz, F. ve Dilek, Ş. (2019). Türkiye Tarımına Yeniden Bakış. İstanbul: SETA Yayınları.
Yılmaz, E. (2008). Trakya Bölgesinde Kırsal ve Kentsel Tüketicilerin Gıda Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Gıda Güvenliğine İlişkin Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Ensititüsü, Tekirdağ.
Yoo, B., Donthu, N. ve Lee, S. (2000). An examination of selected marketing mix elements and brand equity. Journal of the Academy of Marketing Science, 28(2), 195-211. doi:10.1177/0092070300282002
Zikmund, W. G. (1997). Business Research Methods. Orlando, USA: The Dryden Press.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
