Norduz Kuzularının Doğum Ağırlığı Üzerine Bazı Çevresel Faktörlerin Etkileri
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i5.747-752.6594Anahtar Kelimeler:
Cinsiyet- Çevresel faktörler- Doğum ağırlığı- Doğum tipi- Norduz kuzusuÖzet
Bu çalışma, Norduz kuzularının doğum ağırlığına cinsiyet, doğum tipi, ana yaşı, doğum yılı ve doğum ayının etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Ayrıca, kuzuların doğum ağırlığı ile ananın doğumdaki ağırlığı arasında bir ilişki olup olmadığı da değerlendirilmiştir. Çalışmada, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Hayvancılık Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü bünyesinde 2021-2023 yılları arasında yetiştirilen toplam 196 Norduz kuzusunun doğum ağırlıkları ile analarının doğumdaki ağırlıklarına ait kayıtlar kullanılmıştır. Kuzuların ortalama doğum ağırlığı 4,28±0,85 kg olarak tespit edilmiştir. Kuzuların doğum ağırlığına doğum tipinin ve doğum yılının etkisi istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur. Ancak, doğum ağırlığına cinsiyet, ana yaşı ve doğum ayının etkisinin olmadığı belirlenmiştir. Ayrıca, Norduz kuzularının doğum ağırlığı ile analarının doğumdaki ağırlığı arasında önemli düzeyde pozitif korelasyon tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tek doğan kuzuların doğum ağırlığının ikiz doğanlara göre daha ağır olduğu ve 2021 yılında doğan kuzuların, 2022 ve 2023 yıllarında doğanlara göre daha yüksek doğum ağırlığına sahip olduğu belirlenmiştir.
Referanslar
Aksoy, A. R., Saatçi, M., Özbey, M., & Dalcı, M. T. (2001). Tuj ırkı koyunların verim özellikler. I. Döl verimi ve büyüme. Selçuk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 17(1), 73-77.
Aksoy, A., & Yavuz, F. (2012). Çiftçilerin küçükbaş hayvan yetiştiriciliğini bırakma nedenlerinin analizi: Doğu Anadolu bölgesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27(2), 76-79. https://doi.org/10.7161/anajas.2012.272.76
Aktaş, A. H., & Doğan, Ş. (2014). Effect of live weight and age of Akkaraman ewes at mating on multiple birth rate, growth traits, and survival rate of lambs. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 38(2), 176-182. https://doi.org/10.3906/vet-1301-10
Aliyari, D., Moeini, M. M., Shahir, M. H., & Sirjani, M. A. (2012). Effect of Body Condition Score, live weight and age on reproductive performance of Afshari ewes. Asian Journal of Animal and Veterinary Advances, 7(9), 904-909. https://doi.org/10.3923/ajava.2012.904.909
Alkan, M. (2010). Küçükbaş hayvancılığın acı sonu. Erişim adresi: http://www.ciftlikdergisi.com.tr/kucukbas-hayvanciligin-aci-sonu.html [Erişim Tarihi 13 Haziran 2018].
Al-Shorepy, S A. (2001). Estimates of genetic parameters for direct and maternal effects on birth weight of local sheep in United Arab Emirates. Small Ruminant Research, 39(3), 219-224.
Bingol, M., Daskiran, I., Cedden, F., Demır, A. O., & Yılmaz, A. (2012). Inhibin immunization in Norduz sheep. Archives Animal Breeding, 55(2), 179-183. Doi: 10.5194/aab-55-179-2012
Çak, B., Yılmaz, O., & Demirel, A. F. (2024). Investigation of Genetic Polymorphisms of CSN1S1 and BLG Genes in Norduz sheep by PCR-RFLP method. Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society, 74(4), 6625–6630. https://doi.org/10.12681/jhvms.31872
Çolakoğlu, N., & Özbeyaz, C. (1999). Akkaraman ve Malya koyunlarının bazı verim özelliklerinin karşılaştırılması. Turkish. Journal of Veterinary Animal Sciences, 23, 351-360.
Şelem, E., Keleş, A., & İşler, S. (2021). Macrofungal biodiversity of Gürpınar (Van) district. Anatolian Journal of Botany, 5(1), 23-28. Doi:10.30616/ajb.846497
FAO, (2022). Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture. Erişim adresi: https://www.fao.org/3/cc3705en/cc3705en.pdf. [Erişim tarihi: 15 Ocak 2024].
Galal, H. (2005). Biodiversity in goats. Small Ruminant Research, 60(1-2), 75-81. Doi: 10.1016/j.smallrumres.2005.06.021
Gül, S., Keskin, M., Biçer, O., Gündüz, Z., & Behrem, S. (2020). Effects of different lambing season on some reproductive characteristics of ewes and growth performance of lambs in Awassi sheep. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 60(1), 32-36. Doi: 10.46897/lahaed.779729
Heinzen, B. C., Weber, S. H., Maia, D., & Sotomaior, C. S. (2023). Productive performance of lambs born in different seasons of the year. Open Veterinary Journal, 13(7), 932-941. Doi: 10.5455/OVJ.2023.v13.i7.13
Idris, A. O., Elemam, M. B., Kijora, C., El-Hag, F. M., & Salih, A. M. (2011). Effect of dietary supplementation, sex and birth type on body weight of desert ewes and their lambs’ growth performance in semi arid area of Kordofan State, Sudan. Livestock Research for Rural Development, 23(2).
Karakuş, F., & Atmaca, M. (2016). The effect of ewe body condition at lambing on growth of lambs and colostral specific gravity. Archives Animal Breeding, 59(1), 107-112. Doi:10.5194/aab-59-107-2016
Karakus, K., Eyduran, E., Bolacali, M., & Ozdemir, T. (2008). Environmental factors influencing birth weights of Norduz and Karakas lambs. Journal of Animal and Veterinary Advances, 7(7), 885-888.
Koyuncu, M., Altınçekiç, Ş. Ö., Serdar, D. U. R. U., Duymaz, Y., & Karaca, M. (2018). Kuzuların gelişimi üzerine koyunların doğum dönemindeki vücut kondisyonu ve canlı ağırlığın etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21(6), 916-925. Doi: 10.18016/ksutarimdoga.vi.420321
Molina, A., Gallego, L., & Torres, A. (1993). Effect of energy reserves at different times of year on same production traits in Manchega ewes. Investigatigacion Agraria, Produccion y Sanidad Animales, 8(2), 127-137.
Nageye, F. I. (2020). Kızgınlığın Toplulaştırıldığı Kıvırcık Koyunlarında Yaş, Canlı Ağırlık ve Vücut Kondisyon Skorunun Döl Verimine Etkisi. [Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi].
Nosrati, M., Nanaei, H. A., Javanmard, A., & Esmailizadeh, A. (2021). The pattern of runs of homozygosity and genomic inbreeding in world-wide sheep populations. Genomics, 113(3), 1407-1415. Doi: 10.1016/j.ygeno.2021.03.005
Ocak, E., Bingöl, M., & Gökdal, Ö. (2009). Van yöresinde yetiştirilen Norduz koyunlarının süt bileşimi ve süt verim özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 19(2), 85-89.
Odabaşıoğlu, F., Arslan, M., & Yertürk, M. (1996). Morkaraman ve Corriedale x Morkaraman (F1) kuzularında Doğum Ağırlığı ve Yaşama Gücüne, Morkaraman Koyunlarda Gebelik Süresine Bazı Faktörlerin Etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-7.
Parmaksız, A., Oymak, A., Yüncü, E., Demirci, S., Koban Baştanlar, E., Özkan Ünal, E., Togan, İ., & Özer, F. (2018). Y-Chromosome Polymorphisms in 12 Native. Karagül. Karacabey Merino Breeds from Turkey and Anatolian Mouflon (Ovis gmelinii anatolica). Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 24(6), 821–828. Doi: 10.9775/kvfd.2018.19962
Sarı, M., Önk, K., Aksoy, A. R., & Tilki, M. (2013). Tuj koyunlarında doğum kondisyon puanının kuzuların büyüme özellikleri ve yaşama gücüne etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 27(3), 149-154.
Sezenler, T., Köycü, E., & Özder, M. (2008). The effect of Body Condition Score in Karacabey Merino at lambing on the lamb growth. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 5(1), 45-52.
Şahin, Ö. (2022). Evaluation of some factors on birth and weaning weights in Awassi sheep by using GLM and CART analysis. Tropical Animal Health and Production, 54(6), 400. Doi: 10.1007/s11250-022-03405-2
Şireli, H. D. (2019). İvesi koyunlarında koyun doğum ağırlıkları ile vücut kondisyon skorunun, kuzu doğum ağırlığı üzerine etkisinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 12(1), 20-24.
Tagem, (2009). Türkiye çiftlik hayvanları genetik kaynakları kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Ankara.
TÜİK, (2023). Hayvansal Üretim İstatistikleri. Haziran 2023. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvansal-Uretim-Istatistikleri-Haziran-2023-49680. [Erişim tarihi: 09 Ekim 2023].
Türkmen, C., Çak, B. (2021). Çaldıran’da yetiştirilen Akkaraman koyunlarının bazı verim özelliklerinin araştırılması. Van Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 63-73. Doi: 10.52976/vansaglik.790459.
Türkvet, (2022). Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvan Kayıt Sistemi. Erişim adresi: http://hbs.tarim.gov.tr/ [Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022].
Ürüşan, H., & Emsen, H. (2010). Kuzulama mevsimi, kuzu genotipi, anne ve doğumla ilgili faktörlerin kuzuların büyüme ve yaşama gücü üzerine etkileri. Tekirdağ ziraat fakültesi dergisi, 7(3), 163-172.
Yilmaz, O., Denk, H., Bayram, D. (2007). Effects of lambing season, sex and birth type on growth performance in Norduz lambs. Small Ruminant Research, 68(3), 336-339.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
