AğırMetal İçeriği Yüksek Sularla Sulanan Patlıcan Bitkilerine Uygulanan Humik Asidin Bazı Morfolojik, Fizyolojik ve Biyokimyasal ÖzelliklerÜzerine Etkisi

Özet

Bu çalışmada; ağır metal içeriği yüksek olan sulama suyu ile sulanmış ve tuza tolerans düzeyleri daha önce belirlenmiş patlıcan genotiplerinin (Burdur Merkez, Burdur Bucak, Kemer ve Giresun) bazı morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal özellikleri üzerine humik asit uygulamalarının etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. Kontrollü sera koşullarında yürütülen çalışmada, patlıcan tohumları torf ve perlit karışımı ortamında çimlendirilmiş ve ekimden 20 gün sonra fideler, saksılara şaşırtılmıştır. Bitkiler 4-5 gerçek yapraklı olduklarında 3 farklı humik asit dozu (0, 500, 1000 ppm) uygulanmış olup bu uygulamadan 7 gün sonra ise çeşitli dozlarda ağır metallerin karışımını içeren 3 farklı sulama suyu (Kontrol: 0 ppm; I. Karışım: 0,2 ppm Cu + 0,01 ppm Cd + 5 ppm Pb + 2 ppm Zn; II. Karışım: 0,4 ppm Cu + 0,02 ppm Cd + 10 ppm Pb + 4 ppm Zn) ile sulanmaya başlanmıştır. Bitkiler 40 gün boyunca tarla kapasitesi düzeyinde su ile sulandıktan sonra bu sürenin sonunda hasat edilmişler ve analizler için örnek alımı yapılmıştır. Çalışmada bitkiler, yeşil aksam ve kök yaş ağırlığı, yeşil aksam ve kök kuru ağırlığı, gövde ve kök boyu, yaprak alanı, klorofil ve MDA miktarı, süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), askorbat peroksidaz (APX) ve glutatyon redüktaz (GR) enzim aktiviteleri yönünden incelenmiştir. Tüm genotipler ağır metal uygulamasından olumsuz yönde etkilenmiştir. Ağır metal karışımları, doz artışına paralel olarak patlıcan genotiplerinin yeşil aksam ve köklerinin yaş ve kuru ağırlıklarında, kök ve gövde boyunda, yaprak alanı değerlerinde azalmaya neden olmuştur. MDA ve antioksidatif enzim aktiviteleri, ağır metal karışımı içeren su ile sulanan bitkilerde artış göstermiştir. Humik asit uygulamaları, ağır metal stresinin büyüme ve gelişmeyi sınırlandırıcı etkisinin azaltılması üzerinde olumlu etki yapmıştır. Çalışma sonucunda, tuza tolerant olan Burdur Merkez ve Burdur Bucak genotipleri hassas olan Giresun ve Kemer genotiplerine oranla ağır metal uygulamalarının oluşturduğu abiyotik stres faktörüne karşı çok daha iyi bir dayanım sergilemiştir. Elde edilen sonuçlar; tuzluluk, kuraklık ve ağır metal stresi gibi abiyotik streslere dayanım için bitkilerin benzer stratejiler uyguladıkları konusunda da bir görüş oluşturmuştur.