Orman Alanlarında Kabuk Böceklerinin (Coleoptera: Curculionidae, Scolytinae) Mücadelesinde Monoterpenlerin Kullanımı

Özet

Kabuk böcekleri (Coleoptera: Curculionidae) dünyada ve Türkiye‘de ormanların önemli zararlıları arasındadır. Kabuk böcekleri, monoterpenlerle davranışsal, fizyolojik ve biyokimyasal etki yolu oluşturarak konukçu ağaçlarla kimyasal olarak etkileşime girmektedir. Ormanlarda bulunan çam, ladin ve köknar gibi ağaçlar tarafından üretilen oleoresinin yaklaşık yarısı monoterpenlerdir. Monoterpenler, çam kabuğu böcekleri ve avcıları için davranışsal olarak aktif kairomonlar olarak işlev görmekte ve tritrofik kimyasal iletişimin klasik bir örneğini sunmaktadır. Monoterpenler, kabuk böceklerinin toplanma feromonlarıdır. Kabuk böcekleriyle mücadelede monoterpenler, tuzaklar içerisinde kullanılmaktadır. Myrcene tuzaklarda, sinejist bir etki göstermektedir. Monoterpenler, böcekler için toksik olabilmektedir. Kabuk böceklerine en toksik monoterpenler arasında, limonene bulunmaktadır. Ayrıca monoterpenler ve kabuk böceklerinin avcıları arasında bir ilişki vardır. Monoterpenler, kabuk böceklerinin feromonlarına predatörlerin tepkisini arttırmaktadır.