Fitoplazma: Taşınması, Hastalık Gelişimi ve Fonksiyonel Genomları

Özet

Son yıllarda birçok bitkinin verim ve kalitesini olumsuz etkileyen fitoplazma hastalıklarının sayısı dünya genelinde artış göstermektedir. Bilindiği üzere bu hastalıklara neden olan fitoplazmaların yayılmasında da aşılama, bitki çoğaltma materyalleri (tohum, yumru, soğan) parazitik bitkiler ve vektör böcekler aktif rol oynamaktadır. Floemin kalbur borularındaki plakalardan geçip bitkide sistemik olarak kolonize olan bu organizmalar, vektör böceklerin stiletleri aracılığıyla vücuda alındıktan sonra tükürük bezleri, orta bağırsak, hemosel, beyin ve yağ dokusunu istila ederek çoğalırlar. Ardından hastalıklı bir böceğin sağlıklı bir bitki ile beslenmesiyle yeni bir bitkiye taşınarak döngüyü devam ettirirler. Bu döngüdeki fonksiyonel genomiklerin varlığı bilinmesine rağmen fitoplazmanın vektörden konukçu bitkiye aktarılması ya da konukçu bitkiden vektör böceğe alınması, fitoplazmanın bitkide neden olduğu hastalık mekanizması ve fitoplazmal enfeksiyona karşı konukçu bitkide meydana gelen farklı reaksiyonlarda rol oynayan genomikler hakkında çok az bilgi bulunmaktadır.