Kış Mevsiminde Yarı Açık ve Kapalı Barınaklarda Yetiştirilen Anadolu Mandalarında Barınak İçi Sıcaklık ve Nem Değerlerinin Süt Verimi ve Kompozisyonuna Etkileri

Özet

Bu çalışmada yarı açık ve kapalı barınakların kış mevsiminde sağlamış olduğu sıcaklık ve nem değerlerinin Anadolu mandalarında süt verim ve bileşenleri ile sütte somatik hücre sayısı (SHS) düzeyini nasıl etkilediğinin ortaya konulması ve bu amaçla her iki barınak tipinin karşılaştırılması ve manda yetiştiriciliğine uygunluğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada Samsun ili Bafra ilçesinde bulunan ve besleme koşulları birbirine benzer olan iki tip barınakta Aralık 2020-Mart 2021 ayları arasında sıcaklık ve nem değerleri belirlenmiş, bu barınaklarda yetiştirilen mandalardan alınan süt örnekleri analiz edilmiştir. Barınak tipinin ve dolayısıyla barınak ortamında sağlanan sıcaklık ve nem değerlerinin süt verim miktarını etkilemediği çalışmada süt yağ oranı kapalı ve yarı açık barınak için sırasıyla %8,89±0,227 ve %8,16±0,176 olarak belirlenmiştir. SHS dışındaki diğer süt bileşenleri barınak koşullarından etkilenmezken, logSHS düzeyi kapalı barınakta (4,54±0,071) yarı açık barınağa göre (4,73±0,044) daha düşük çıkmıştır. Üzerinde durulan diğer süt parametrelerinde istatistiki bir fark belirlenmemiş olsa da kapalı barınakta yükselme eğiliminin olduğu görülmektedir. Her iki barınak ortamındaki dönem boyunca görülen sıcaklık ve nem değerlerinin değişiminin süt bileşiminde doğrusal olmayan değişimlere neden olduğu görülmüştür. Kapalı barınakta barınak içi koşullar daha çok yağsız kuru madde (YKM), protein ve laktoz üzerine etkili olurken, yarı açık barınakta en yüksek etki yağ oranı ve SHS üzerinde olmuştur. Sonuç olarak çalışmanın yapıldığı bölgenin iklim koşullarında Anadolu mandalarının kapalı ve yarı açık barınakta sütte yağ oranı ve logSHS düzeyinde düşük te olsa bir fark görülmesine karşın süt verimi ve diğer bileşenler bakımından önemli bir fark belirlenmediğinden dolayı her iki tip barınağın da manda yetiştiriciliğinde kullanılabileceği söylenebilir.