Tütün Sektöründe Yeni Bir Örgütlenme Modeli: Tütün Üretim ve Pazarlama Kooperatifleri: Çelikhan Örneği
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i3.485-495.5824Anahtar Kelimeler:
tütün- tütün üretim ve pazarlama kooperatifi- tarımsal kooperatifler- Çelikhan- sözleşmeli üretimÖzet
Bu çalışma tütün üretim ve pazarlama kooperatiflerin sayıca fazla kurulduğu Adıyaman-Çelikhan’da yapılmıştır. Bu çalışmada, tütün üretim ve pazarlama kooperatiflerine üye olan ve üye olmayan üreticilerin sosyo-ekonomik özellikleri, işletme özellikleri ve tütün üretim ve pazarlama kooperatiflerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına katkıda bulunmak amacıyla, aynı köyde yaşayan kooperatife üye olan ve üye olmayan tütün üretimi yapan toplam 90 üretici oransal örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiş ve yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; kooperatife üye olan üreticilerin; daha fazla sözleşme yaptıkları, daha fazla çiftçi kayıt sistemine dahil oldukları, sarmalık kıyılmış tütün mamullerinden alınan ÖTV oranını daha fazla bildikleri, ortak olma nedenlerinde “ürünleri yüksek fiyata satabilmenin ilk sırada yer aldığı”, kooperatifin en önemli fonksiyonunun ürün alımı olduğunu, kooperatifçilik konusunda eğitime ihtiyaç duydukları, teknik veya hukuki konularda ziraat odasından daha fazla bilgi aldıkları kooperatife üye olmayan üreticilerin ise, başka ürün yetiştirmeyi bilmedikleri için tütün üretimi yaptıklarını, kooperatiflerin daha iyi ve başarılı olması için devletin finansal yardım yapması gerektiğini, kooperatife üye olmak istememelerinin başlıca sebepleri arasında; mevcut kooperatifleri güvenilir olarak bulmadıklarını, başarılı olamayacaklarını belirtip, ancak bu sorunların çözülmesi halinde %83,8’i üye olabileceklerini ifade etmişlerdir. Kooperatif yöneticileri ve üyelerine hak ve yükümlülükleri ile kooperatif ve işletmecilik konularında belli periyodlarla eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi kooperatifçiliğin devamlılığını sağlamaya katkı sağlayacaktır.
Referanslar
Anonim 2022. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. 2022. Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, Tarımsal Örgütlenme Tablosu. (https://www.tarimorman.gov.tr/TRGM/Link/55/Uretici-Orgutleri [Erişim Tarihi: 20 Eylül 2022].
Albayrak M, Adanacıoğlu H, Taşdan K, Özden F, Çalış H, Ekmen M.E, Karaman E, Sağ E, Korkusuz S, Gençoğlu S. 2020. “Tarımsal Pazarlamada Mevcut Durum ve Gelecek”, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak 2020, 749-787. https://www.zmo.org.tr/resimler/ekler/fb125d69d9849a5_ek.pdf.
Bernard T, Spielman DJ. 2009. Reaching the rural poor through rural producer organizations? A study of agricultural marketing cooperatives in Ethiopia. Food policy, Elsevier, 34(1): 60-69.
Çıkın A. 1992. “Tarım Kesiminde Kooperatif Örgütlenme ve Tarımsal Kooperatifçilik Politikası”, 2000’li Yıllara Doğru Türkiye Tarımı-Tarım Haftası Sempozyumu, TMMOB-ZMO, 7-10 Ocak 1992, Ankara.
Demirci R, Tanrıvermiş H, Özüdoğru H. 2004. “Türkiye’de Tarımsal Kooperatifler ve Üretici Birlikleri Tartışmaları ve Uygun Örgütlenme Modelleri”, VI. Tarım Ekonomisi Kongresi, 16-18 Eylül, Tokat.
Doğan ZA. 2019. Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerde Kooperatif-Ortak İlişkilerini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Fischer E, Qaim M. 2012. Linking smallholders to markets: determinants and impacts of farmer collective action in Kenya. World Development 40(6): 1255-1268.
Gülçubuk B. 2005. “Kırsal Kalkınma”, Türkiye’de Tarım Kitabı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, s: 68-93.
Karadaş K, Ertürk YE, Demir O, Külekçi M, Demir N. 2015. “Iğdır İlinde Kırsal Kalkınma Kooperatifi Üyelerinin Örgütlenme ve Kooperatif Faaliyetleriyle İlgili Problemleri ve Çözüm Önerilerinin Belirlenmesi”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, Cilt.50, Sayı:2: 152-162.
Kendirlioğlu Ö. 2008. “Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi Ve Üretici Memnuniyetinin Belirlenmesi: Aydın İli Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın, Türkiye.
Kınıklı F, Çıkıkçı C, Yercan M, İnce YE. 2017. “Ortakların Kooperatif Hizmetlerinden Yararlanma Olanakları ve Memnuniyet Durumlarının İncelenmesi: İzmir İli Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Örneği”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, Cilt.52, Özel Sayı, 303-320.
Koç G, Uzmay A. 2018. Süt Sığırcılığı İşletmelerinde Üreticilerin Kooperatif Kanalıyla Süt Pazarlama Olasılığını Etkileyen Faktörler: Trakya Bölgesi Örneği, Tarım Ekonomisi Dergisi, cilt:24 sayı:2, sf. 203-214.
Mojo D, Fischer C, Degefa T. 2017. The determinants and economic impacts of membership in coffee farmer cooperatives: recent evidence from rural Ethiopia. Journal of Rural Studies 50: 84-94.
Mülayim ZG. 2010. Kooperatifçilik, Yetkin Yayınları, Yayın Kodu: ISBN 978-975-464-035-9, Ankara.
Özalp A. 2017. Batı Akdeniz Bölgesi Hayvancılık Kooperatiflerinin Performans Analizleri ve Ortak Kooperatif İlişkilerin Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Türkiye.
Özdemir G, Keskin G, Özüdoğru H. 2010. “Türkiye’de Ekonomik Krizlere Alternatif Bir Çözüm Önerisi: Tarımda Güçlü ve Etkin Üretici Örgütlenme Modeli”, IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, 22- 24 Eylül, Şanlıurfa, Türkiye.
Özdemir G, Koçtürk M, Yercan M, Özüdoğru H, Yılmaz E, Kılıç Topuz B. Everest B. 2020. “Tarımda Üretici Örgütlenmesi Politikalarında Mevcut Durum ve Gelecek”, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak 2020, 733-745s. https://www.zmo. org.tr/resimler/ekler/fb125d69d9849a5_ek.pdf
Newbold P. 1995. Statistics for Business and Economics. Prentice-Hall International, New Jersey.
Palaz S, Boz İ. 2008. Üniversite mezunu yetişkinlerin farklı organizasyonlarda gönüllü hizmet vermesini etkileyen faktörler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 95-106.
Rehber E. 2013. Tarım Ekonomisi. Ekin Yayınları.
Semerci A. 2015. Türkiye’de Çiftçi Örgütleri: Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1): 65-73.
Serinikli N. 2017. Kooperatifçilik ve Ahi Birlikleri. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2): 680-689. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bseusbed/ issue/32065/348285
Tan S, Karaönder İ. 2013. “Türkiye’de Tarımsal Örgütlenme Politikalarının ve Mevzuatının İrdelenmesi: Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Örneği”, ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, C: 1, S: 1, s: 87-94
Tatlıdil H. 1989. Yağmurlama Sulama Teknolojisinin Yayılması ve Benimsenmesi Üzerine Bir Araştırma, A.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1157, 1989, Ankara.
Topuz KT, Bozoğlu M, Başer U. 2017. “Güncel Gelişmeler Kapsamında Türkiye’deki Çiftçi Örgütlerine Yönelik Mevzuatın Değerlendirilmesi”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, Cilt.52, Özel Sayı, 140-161.
Verhofstadt E, Maertens M. 2014. Smallholder cooperatives and agricultural performance in Rwanda: do organizational differences matter? Agricultural Economics 45(1): 39-52.
Zorlu K, Merdan A, Ege Ö. 2012. Ahilik Kültürünün Günümüz İşletmelerinde Bilinirliği Üzerine Bir Araştırma: Gümüşhane Örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks. 4: 73-94.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
