Konya İlinde Çiftçilerin Kuru Fasulye Üretim Kararını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi; Çumra İlçesi Örneği
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i5.925-932.6019Anahtar Kelimeler:
Kuru Fasulye- AHP- Üretim Kararları- Konya- ÇumraÖzet
Çalışmanın temel amacı; Son yıllarda Türkiye ve Konya İlinde kuru fasulye üretim alanlarının daralması ile insan beslenmesinde önemli bir yeri olan kuru baklagillerin üretiminde çiftçilerin karar kriterlerinin belirlenerek önceliklendirmek ve öneri geliştirmektir. Türkiye’de kuru fasulye üretim alanı ve miktarı bakımından uzun yıllar ilk sırada yer alan Konya İli ilk sıradaki yerini kaybetmiş olmasına rağmen, Türkiye’nin kuru fasulye üretim alanının %16,14’üne, üretim miktarının %18,7’sine sahiptir. Üretim miktarı bakımından Konya ilinin %31,61’ini oluşturması bakımından Çumra ilçesi araştırma alanı olarak seçilmiştir. İşletmelerin kuru fasulye üretim kararlarına etki eden faktörlerin belirlenmesinde Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanılmıştır. İşletmeler geçmiş tecrübelerinden yararlanarak üretim karalarını belirlemektedirler. Kuru fasulye üretim kararlarını etkileyen temel kriterler; verim, fiyat, işgücü, su ihtiyacı, pazarlama kolaylığı, mekanizasyon, girdi maliyetleri, yetiştiricilik bilgisi, toprak yapısı, desteklemeler olarak belirlenmiştir. İşletmelerin kuru fasulye üretim kararını etkileyen en önemli faktör “verim” kriteri olmuştur (%20,01). Bunu sırasıyla fiyat (%13,5), girdi maliyetleri (%11,9), Su ihtiyacı (%11,8), pazarlama kolaylığı (%11,2), mekanizasyon (%8,3), işgücü(%6,8), yetiştiricilik bilgisi (%6,3), toprak yapısı (%5,6), desteklemeler (%4,7) olarak belirlenmiştir. Devletin çiftçilere bu yönde verim artırıcı girdilerin zamanında ve uygun dozda kullanmaları yönünde farkındalık kazandırılması gerekmektedir. Yine çiftçilerin yeni teknikleri ve girdileri kullanabilmeleri için ise desteklemelerin iyileştirilmesi olarak önerilmektedir.
Referanslar
Akçin A. 1988. Yemeklik dane baklagiller. Selçuk Üniversitesi Yayınları, 43, 307-367.
Anderson DR, Sweeney DJandWilliams TA. 1997. An Introductionto Management Science-Quantitative Approachesto Decision Making. Eighth Edition, West Publishing Company, USA.
Anonymous. (2022). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanliği Strateji ve Bütçe Başkanliği https://www.sbb.gov.tr [Erişim Tarihi: : 13 Ocak 2023].
Bhushan Nand Rai K. 2004. Strategic decision-making. In Strategic Decision Making: Applyingthe Analytic Hierarchy Process (pp. 3-10). London: SpringerLondon.
Bozdemir M. 2017. Dane Mısır Üretiminde Kaynak Kullanım Etkinliğinin Belirlenmesi: Konya İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım EkonomisiAnabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, Konya.
Carrión JA, Estrella AE, Dols F, Toro MZ, Rodríguez M, Ridao AR. 2008. Environmental decision-support systems for evaluating the carrying capacity of landareas: Optimal site selection forgrid-connected photo voltaic power plants. Renewable and sustainable energy reviews, 12(9), 2358-2380.
Dağdeviren M., Eraslan E., Kurt M. ve Dizdar, E.N. (2005), “Tedarikçi Seçimi Problemine Analitik Ağ Süreci İle Alternatif Bir Yaklaşım”, Teknoloji Dergisi, 8(2): 115-122.
De Montis, A., De Toro, P., Droste-Franke, B., Omann, I., & Stagl, S. (2004). Assessing the quality of different MCDA methods. In Alternatives for environmental valuation (pp. 115-149). Routledge.
Erkuş A, Demirci R. 1996. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama (Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş II. Baskı). Ankara Üniv. Ziraat Fak. Ders Kitabı, Yayın, 1435.
FAO, 2022, Dry Beans Production Statistics http://www.fao.org/faostat/en/#data [Erişim Tarihi: 13 Ocak 2023].
Gümüş MG, Durduran SS. 2020. Sürdürülebilir arazi yönetiminde optimal tarım arazilerinin belirlenebilmesi için çok kriterli karar destek sistemlerinin kullanımı: Beyşehir alt havzası örneği. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi MühendislikBilimleri Dergisi, 9(2), 883-897.
Güngör İ, İşler DB. 2004. Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Otomobil Seçimi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1 (2), 21-33.
Kınacı G, Budak Z, Kutlu İ, Tarhan P, Tavas N,Gıcı BN, Gündüz F, Bozkuş C,Kınacı E. 2008. Değişik olgunlaşma süreli buğday çeşitlerinin Eskişehir koşullarına adaptasyonu üzerine bir araştırma.
Malczewski J. 1999. GIS and Multicriteria Decision Analysis, John WileyandSons, NewYork.
Myers JH, Alpert MI. 1977. Semanticconfusion in attituderesearch: salience vs. importance vs. determinance. ACR North AmericanAdvances.
Ömürbek N. Üstündağ S. ve Helvacıoğlu Ö.C. 2013. Kuruluş yeri seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) kullanımı: Isparta Bölgesi’nde bir uygulama. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), 101-116.
Özbekmez Y. 2015. Ordu ekolojik koşullarında bazı kuru fasulye (Phaseolusvulgaris L.) çeşitleri ve genotiplerinin verimi, verim öğeleri ile tohum ve teknolojik düzenlemeleribelirleme. Ordu Üniversitesi. Yüksek Lisans tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Özdemir Ş. 2021. Arazi Toplulaştırma Sürecinde Derecelendirmenin Değerleme StandartlarıAçısından İncelenmesi: Ankara İli Evren İlçesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Konya
Öztürk D, Batuk F. 2007. Criterionweighting in multicriteriadecisionmaking. Journalof Engineeringand Natural Sciences, 25(1), 86-98. loiinial of Mathematical Psychology, Vol. 15, No. 3, pp. 234-281.
Saaty TL. 1977, “A scaling method for priorities in hierarchical structures,”
Saaty TL. 1989. Groupdecisionmakingandthe AHP. Theanalytichierarchyprocess: applicationsandstudies, 59-67.
Saaty L.T., 1980. The Analytic Hierarchy Process. USA, McGraw Hill.
Saaty TL. 1994. How tomake a decision: theanalytichierarchyprocess. Interfaces, 24(6), 19-43.
Saaty TL, Özdemir MS. 2003. Whythemagicnumber seven plusorminus two. Mathematicalandcomputermodelling, 38(3-4), 233-244.
Şehirali S. 1988. Yemeklik dane baklagiller. Ankara. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi.
Sezgin A, Kara A. 2010. Hayvancılık işletmelerinin büyüklüğüne etki eden faktörlerin analizi: Erzurum ili örneği. Journal of Animal and Veterinary Advances , 9 (15), 2057-2060.
Timor M. 2011. Analitik Hiyerarşi Prosesi, Türkmen Kitapevi, İstanbul.
TOB, 2019. Ürün Masaları Kuru Fasulye Bülteni, http://www.tarimorman.gov.tr. [Erişim Tarihi: 28.03 2023].
TÜİK. 2022. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik. gov.tr/PreÇizelge. [Erişim Tarihi: 11 Kasım 2022].
Vargas LG. 1990. Analitik hiyerarşi sürecine ve uygulamalarına genel bir bakış. AvrupaYöneylem Araştırması Dergisi, cilt. 48: s. 2−8.
Yamane T. 1967. Elementary Sampling Theory Prentice Inc, Englewood Cliffs. NS, USA, 1, 371-390.
Yaralıoğlu K., 2001, Performans değerlendirmede analitik hiyerarşi proses, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (1), 129-142, İzmir Yener, A. 2017. Konya İlinde Süt Sığırcılığı Yapan Aile İşletmelerinde Yeniliklerin Benimsenmesi ve Yayılmasına Etki Eden Faktörler. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
