Gemlik Çeşidi Zeytin Fidanının Su Stresine Bağlı Bazı Morfolojik Ve Fizyolojik Değişikliklerinin Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i9.1620-1627.6027Anahtar Kelimeler:
Zeytin- Kuraklık stresi- Klorofil miktarı- Stoma iletkenliği- AydınÖzet
Bu araştırma, tarla koşullarında saksılarda yetiştirilen dört yaşlı “Gemlik” çeşidi zeytin fidanları üzerinde yapılmıştır. Araştırmada; farklı sulama uygulamalarında morfolojik ve fizyolojik parametreler göz önüne alınarak zeytin fidanlarının kuraklık stresine karşı tepkileri incelenmiştir. Araştırma, 2021 yılında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesine bağlı Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde gerçekleştirilmiştir. Deneme tesadüf parseli deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Sulama konuları, bitki su tüketiminin %20 (I20) %40 (I40) %60 (I60), %80 (I80), %100 (I100) ‘ü kadar su uygulanması şeklinde oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda; sulama sezonu boyunca konulara uygulanan sulama suyu miktarları 16.32-81.57 L saksı-1 ve buna karşılık elde edilen bitki su tüketimi değerleri ise 19.49-85.08 L saksı-1 arasında değişmiştir. Konulara göre bitki boyunun 3.50 cm ile 11.00 cm, sürgün uzunluğunun 0.14 cm ile 12.4 cm, gövde çapının 0.70 mm ile 2.11 mm, sürgün çapının 0.53 mm ile 1.84 mm arasında değiştiği saptanmıştır. Konulara göre elde edilen yaprak oransal su içeriği değerleri %52.61 ile %71.68, stoma iletkenliği değerleri 260.29 mmol m-2 s-1 ile 535.80 mmol m-2 s-1, klorofil miktarı değerleri 78.00 ile 82.76, yaprak sıcaklığı ve hava sıcaklığı farkı ise 1.93°C ile 5.31°C arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuç olarak, Gemlik çeşidi zeytinin topraktaki nem eksiğine duyarlı bir bitki olduğu, morfolojik ve fizyolojik parametrelerin yetişme mevsimi boyunca sulama suyuna bağlı olarak değiştiği, bu parametrelere ilişkin elde edilen bulgular göz önüne alındığında 4 günde bir eksilen nemin %60’ının (I60) uygulanması önerilebilir.
Referanslar
Akkuzu E, Kaya Ü, Köseoğlu O, Sevim D, Mengü GP, Güngör FÖ, Veral MG, Kaptan S. 2015. Zeytin yetiştiriciliğinde kısıtlı sulama stratejilerinin zeytin verimine, fizyolojik parametrelerine, zeytin ve zeytinyağının minör ve antioksidan özellik gösteren bileşikleri üzerine etkisi. TÜBİTAK Proje, (112O317).
Anonim 2022. Aydın ili iklim değerleri, devlet meteoroloji işleri aydın bölge istasyonu kayıtları, Aydın.
Apak FK, Başpınar H. 2021. Population dynamics of olive fly (bactrocera oleae (Gmelin))(Diptera: Tephritidae) and its damage in Aydın province. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(3), 607-614.
Arzani K, Arji I. 1999. The effect of water stress and deficit irrigation on young potted olive cv'Local-Roghani Roodbar'. In III International Symposium on Irrigation of Horticultural Crops 537 (pp. 879-885).
Aşık Ş, Çamoğlu G, Akkuzu E, Kaya Ü, Şahin M. 2010. Zeytinde (Olea Europaea L. cv. memecik) farklı sulama düzeylerinin vejetatif gelişime ve verime etkisi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(2): 33–39.
Aşık Ş, Kaya Ü, Çamoğlu G, Köseoğlu O, Ölmez A, Akkuzu E, Şahin M. Özgür Güngör F, Avcı M, Nergiz C. 2011. Zeytin yetiştiriciliğinde farklı sulama programlarının zeytin verimi, sofralık zeytin ve zeytinyağı kalitesi üzerine etkisi. TÜBİTAK Proje, (108O135).
Bacelar EA, Moutinho-Pereira JM, Gonçalves BC, Ferreira HF, Correıa CM. 2007. Changes in growth, gas exchange, xylem hydraulic properties and water use efficiency of three olive cultivars under contrasting water availability regimes, Environmental and Experimental Botany, 60:183-192
Baykara A. 2011. Xıx. Yüzyıldan cumhuriyetin ilk yıllarına menteşe sancağında zeytin yetiştiriciliği. Ulusal Zeytin Kongresi, 22-25 Şubat 2011. Akhisar.
Ben-Gal A, Agam N, Alchanatis V, Cohen Y, Yermiyahu U, Zipori I, Presnov E, Sprintsin, M, Dag A. 2009. Evaluating water stress in irrigated olives: correlation of soil water status, tree water status, and thermal imagery. Irrigation Science 27, 367–376.
Bülbül C. 2013. Soma termik santrali civarında yetiştirilen zeytin (olea europaea) çeşitlerinin yaprak ve meyve özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
Çakır T. 2015. Farklı kısıtlı sulama koşullarındaki zeytin ağaçlarında (cv memecik) bitki su potansiyeli ve stoma iletkenliğinin zamansal değişiminin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Çamoğlu G. 2013. The effects of water stress on evapotranspiration and leaf temperatures of two olive (olea europaea l.) cultivars. Zemdirbyste-Agriculture, 100(1); 91-98.
Coste S, Baraloto C, Leroy C, Marcon E, Renaud A, Rıchardson AD, Roggy JC, Schımann H, Uddlıng J, Herault B. 2010. Assessing foliar chlorophyll contents with the spad-502 chlorophyll meter: a calibration test with thirteen tree species of tropical rainforest in french guiana. Ann. For. Sci. 67: 607.
Doorenbos J, Kassam AH. 1986. Yield response to water, FAO Irrigation and Drainage Paper 33, Rome,105-108p.
Fernandez JE, Moreno F. 1999. Water use by the olive tree. Journal of Crop Production, 2(2);101-162.
Garnier E, Berger A. 1986. Effect of water stress on stem diameter changes of peach trees growing in the field. Journal of Applied Ecology, 193-209.
Goldhamer DA. 1999. Regulated deficit ırrigation for california canning olives. Acta Hort. (ISHS) 474:369-372. http://www.actahort.org/books/474/474_76.htm
Grattan SR, Berenguer MJ, Connell JH, Polito VS, Vossen PM. 2006. Olive oil production as ınfluenced by different quantities of applied water. Agricultural Water Management 85: 133-140.
Hidalgo J, Vega V, Hidalgo JC, Pastor M, Orgaz F, Fereres E. 2011. Responses to different ırrigation strategies of a traditional and an ıntensive olive orchard cultivar 'picual' in andalusia, Spain. Acta Hort. (ISHS) 888:53-62. http://www.actahort.org/books/ 888/8885.htm
Işık C, Abalı İ. 2017. Aydın halk kültüründe zeytin. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sertifika No:16450: 119-153. ISBN 978-605-4907-98-4.
Kaçar B, Katkat AV, Öztürk Ş. 2006. Bitki fizyolojisi. Nobel Yayınları, 2. Baskı, Ankara, 563s.
Loh FCW, Grabosky JC, Bassuk NL. 2002. Using the SPAD 502 meter to assess chlorophyll and nitrogen content of benjamin fig and cottonwood leaves. HortTechnology 12(4):682-686.
Moriana A, Orgaz F, Fereres E, Pastor M. 2003. Yield responses of mature olive orchard to water deficit. Journal of American Society Horticulturae Science, 425-431.
Öncü B. 2021. Kısıntılı sulama koşullarında yetiştirilen gemlik zeytin fidanlarının agronomik ve fizyolojik özellikleri ile yüksek sıcaklık toleranslarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Özaltaş M, Savran MK, Ulas M, Yağcıoğlu M. 2016. Türkiye zeytincilik sektör raporu "Turkish Olive Sector Report". Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı/Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, İzmir.
Parlak M. 2014. Ayvalık zeytin fidanlarında su stresine bağlı olarak bitki su stres indeksi (CWSI)’nin değişimi ve CWSI ile stoma iletkenliği arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Pouyafard N, Akkuzu E, Kaya Ü. 2016. Kıyı ege koşullarında yetiştirilen ayvalık zeytin fidanlarında su stresine bağlı bazı fizyolojik ve morfolojik değişimlerin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1), 88-98.
Proietti P, Nasini L, Del Buono D, D’Amato R, Tedeschini E, Businelli D. 2013. Selenium protects olive (olea europaea l.) from drought stress. Scientia Horticulturae, 164:165-171.
Sepulcre-Cantó G, Zarco-Tejada PJ, Jiménez-Muñoz JC, Sobrino JA, De Miguel E, Villalobos FJ. 2006. Detection of water stress in an olive orchard with thermal remote sensing ımagery. Agricultural and Forest Meteorology, 136(1-2): 31-44.
Şirin S. 2013. Memecik zeytin çeşidinde (olea europaea l. cv." memecik") kaolin ve glisin betain uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Kaya Ü. 2012. Ayvalık ve gemlik zeytin fidanlarında farklı sulama düzeylerinin bazı büyüme parametreleri üzerine etkisi. Zeytin Bilimi, 3(1): 35-42.
Yazdıç M, Değirmenci H. 2018. Pamukta farklı sulama seviyelerinin yaprak su potansiyeli ve klorofil değerine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 21(4):511-519.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
