Konya İlinde Bitkisel ve Hayvansal Üretimde Atık Potansiyeli ve Emisyonların Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i7.1215-1221.6057Anahtar Kelimeler:
Atık yönetimi- Hayvansal Üretimde Emisyon- Bitkisel Üretimde Emisyon- Konya- BiyokütleÖzet
Tarımsal üretim faaliyetleri ile ortaya çıkan yan ürünler nispeten daha zor ölçülebilir oldukları için oluşturdukları zararlı atıklar yakın zamana kadar göz ardı edilmiştir. Günümüzde artık karbon ayak izi ölçümlemeleri ile tarımsal üretim ile açığa çıkan zararlı atıkların belirlenebilmesi mümkün olabilmektedir. Tarımsal faaliyetler sonucu ortaya çıkan atıkların geri kazandırılması, tarımsal üretimin ve çevrenin sürdürülebilirliği açısından üzerinde önemle durulan bir konu olmuştur. Bu çalışmada Konya ilinde hayvansal üretim faaliyetleri sırasında ortaya çıkan sera gazı (gübre ve enterik fermantasyon kaynaklı) miktarları, bitkisel üretimimde doğrudan (yakıt esaslı) emisyon değerleri, biyogaz enerjisi potansiyeli, biyokütle enerji potansiyelleri hesaplanmıştır. Hayvansal üretim (süt sığırı, koyun) faaliyetleri sırasında ortaya çıkan sera gazı miktarları toplam 1,578,108 ton CO2e.yıl-1 olarak hesaplanmıştır. Bitkisel üretimde (buğday, arpa, ayçiçeği, mısır, şeker pancarı) CO2 emisyonu değerleri geleneksel tekniklerinin uygulanması koşulunda toplam 120,564 ton, koruyucu tarım tekniklerinin uygulanmasında ise toplam 36,175 ton olarak hesaplanmıştır. Biyogaz enerjisi potansiyeli, gübre toplanabilirlik oranları dikkate alınarak hesaplandığında toplam 259,780,000 kWh.(m3)-1.yıl-1 olarak bulunmuştur. Biyokütle enerji potansiyelleri ise toplam 4,508.05 GWh olarak bulunmuştur.
Referanslar
Atalay P, Perendeci NA, & Göksungur, MY. 2020. Bira atıkları ve değerlendirme yöntemleri. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(7), 1257-1266. Doi: 10.5505/pajes.2019.80850
Baran MF, Karaağaç, HA, Mart D, Bolat A, Eren Ö. 2019. Nohut Üretiminde Enerji Kullanım Etkinliği ve Sera Gazı (GHG) Emisyonunun Belirlenmesi (Adana ili örneği) . Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi , (16) , 41-50. DOI: 10.31590/ejosat.523080
Başçetinçelik A, Karaca C, Öztürk HH, Kacıra M, Ekinci K. 2007. Türkiye’de tarımsal biokütleden enerji üretimi olanakları. IV. Yeni ve Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu. Bildiriler Kitabı, pp.101-109, Kayseri.
Bayram SE. 2017. Katı atıkların geriye kazanımı ve tarımsal kullanım olanakları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(2), 62-65.
Bekar T. 2016. Bağcılıkta atık teknolojisi. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 6(1): 17-24.
Bekiroğlu O. 2011. Tarımda Karbon Ayak İzi Sürdürülebilir Kalkınmanın Yeni Kuralı: Karbon Ayak İzi. Web sitesi: https://www.emo.org.tr/ekler/49c17cab08ed10e_ek.pdf (Erişim tarihi: 06.12.2022).
Boyacı S, Kartal S. 2019. Sera işletmelerinde ortaya çıkan tarımsal atıkların neden olacağı çevre sorunlarının belirlenmesi ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 24, 51-60.
Çerçioğlu M. 2019. Sürdürülebilir atık yönetiminde sera atıklarının kompost olarak değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1), 167-178.
Çolakoğlu B. 2018. Tarımsal atıkların alternatif kullanım alanları konusunda üretici eğilimleri. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
Dellal İ, Ünüvar İ, Bolat M, Polat K. 2020. İklim Değişikliği ve Tarım: Ekonomik Etkisi Uyum ve Azaltım Politikaları. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-1, 37-46.
Deniz İ, Tutuş A, Ateş S, Okan OT. 2010. The harvest index and soda-oxygen-iq pulping of wheat straw. 3th National Black Sea Forestry Congress. Proceedings, pp. 2050- 2060, Trabzon, Turkey.
Ersoy AE. 2017. Türkiye’nin Hayvansal Gübre Kaynaklı Sera Gazı Emisyonları Durumu ve Biyogaz Enerjisi Potansiyeli, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Eskicioğlu AV. 2013. Bitkisel atıklardan kompost gübre üretim sisteminin tasarımı. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
Gökdoğan O, Erdoğan O. 2021. Zeytin Yetiştiriciliğinde Enerji Kullanım Etkinliğinin ve Sera Gazı (GHG) Emisyonunun Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (23), 717-724.
Gönen Ç. 2019. Kırsal Bölgelerde Tarımsal Atıkların Kontrolü ve Yenilenebilir Biyokütle Enerji Teknolojileri İle Sera Gazı Emisyonlarının Azaltım Potansiyelinin İncelenmesi. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 7(1), 142 - 147. DOI: https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i1.142-147.2330.
Güneş NÇ. 2020. Yaşam Döngüsü Analizi ile Konsantre Şeftali Püresinin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi. Akademik Gıda, 18(3), 247-255.
IPCC. 2006. Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Chapter 10: Emissions from livestock and manure management. Invergov. Panel Clim. Change, Geneva.
Karaman S. 2005. Tokat yöresinde hayvan barınaklarından kaynaklanan çevre kirliliği ve çözüm olanakları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2005(2), 57-65.
Karaman S. 2006. Hayvansal üretimden kaynaklanan çevre sorunları ve çözüm olanakları. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 9(2), 133-139.
Kalaycı E, Türker G, Çağlarer E. 2019. Kırklareli ilinin hayvansal atık potansiyelinin biyogaz üretimi çerçevesinde değerlendirilmesi ve güncel yapının yorumlanması. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(4), 1489-1497. Doi: https://doi.org/10.17798/bitlisfen.593791
Keener HM, Marugg C, Hansen RC, Hoitnik HAJ. 1993. Optimizing the efficiency of the composting process. Science and Engineering of Composting Design (pp. 59-94). Columbus, Ohio: Renaissance Publications.
Kerimak Öner MN. 2019. Tarım Atıklarının Geri Dönüştürülmesi: Yalova İli Tarımsal Atık Yönetimi. Mühendislikte Yeni Yaklaşımlar, 97.
Kılıç İ, Yaylı, B, Elekberov A. 2018. Bursa Bölgesinde Faaliyet Gösteren Üç Adet Broyler İşletmesinin Karbon Ayak İzinin Tahminlenmesi. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 4(2), 224-230.
Kocaman İ, İstanbulluoğlu A, Kurç HC, Öztürk, G. 2015. Edirne-Uzunköprü yöresindeki tarımsal işletmelerde ortaya çıkan hayvansal atıkların oluşturduğu çevresel sorunların belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi.
Koçer N, Ünlü A. 2007. Doğu anadolu bölgesinin biyokütle potansiyeli ve enerji üretimi. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(2), 175-181.
Külcü R. 2016. Afyonkarahisar ilinin tarımsal biyokütle potansiyelinin incelenmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-9.
Mardikis M, Nikolaou A, Djouras N, Panoutsou C. 2004. Agricultural biomass in Greece: Current and future trends. Biomass and Agriculture, OECD report, pp. 363–376.
Matsumura Y. 2004. The possibility of agricultural biomass utilisation in Japan. Biomass and Agriculture, OECD report, pp. 129–3137.
Önder O. 2007. A research on tillering dynamics of some bread wheat varieties grown in Central Anatolian dry conditions. Osman Gazi University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops. Master Thesis, Eskisehir.
Özçağ M, Yılmaz B, Sofuoğlu E. 2017. Türkiye’de Sanayi ve Tarım Sektörlerinde Seragazı Emisyonlarının Belirleyicileri: İndeks Ayrıştırma Analizi. Uluslararası İlişkiler Dergisi, Özel Sayı: Paris İklim Zirvesi ve Yansımaları, 175-195. DOI: 10.33458/uidergisi.513242
Özdemir S, Sezer B. 2013. Kümes atıklarının organik gübre ve biyoyakıt olarak değerlendirilmesi. Tavukçuluk Araşırma Dergisi, 10, 20-24.
Parlakay O, Çelik A, Kızıltuğ T. 2015. Hatay ilinde tarımsal üretimden kaynaklanan çevre sorunları ve çözüm önerileri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2), 17-26.
Polat HE, Manavbaşı İD. 2012. Arazi toplulaştırmasının kırsal alanda yakıt tüketimi ve karbondioksit salınımına etkisinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 18, 157-165.
Polat M. 2020a. Türkiye’nin Tarımsal Atık Biyokütle Enerji Potansiyelindeki Değişim. Toprak Su Dergisi, 19-24. Doi: https://doi.org/10.21657/topraksu.692275.
Polat M. 2020b. Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Görev Alanı Dahilinde Bulunan İllerin Tarımsal Atık Biyokütle Enerji Potansiyelinin Belirlenmesi. Eskişehir Teknik Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi B-Teorik Bilimler, 8(1), 133-142. Doi: https://doi.org/10.20290/estubtdb.630772.
Sağlam C, Çetin N. 2018. Organik Tarım ve Geleneksel Tarım Sistemlerinde Sera Gazı Emisyonu. International Eurasian Conference on Science, Engineering and Technology (EurasianSciEnTech 2018), November 22-23, Ankara, Turkey, 1987-1997.
Saraçoğlu N. 2003. Biyokütlenin Enerji Üretiminde Değerlendirilmesi. Türkiye IV. Enerji Sempozyumu, 10(12), 501-507.
Sümer SK, Kavdır Y, Çiçek G. 2016. Türkiye’de tarımsal ve hayvansal atıklardan biyokömür üretim potansiyelinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 19(4), 379-387.
Şahin G, Avcıoğlu AO. 2016. Tarımsal üretimde sera gazları ve karbon ayak izi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 12(3), 157-162.
Şahin K, Külekçi M. 2022. Örtü Altı Domates Üretiminde Enerji Kullanımı ve Sera Gazı Emisyonunun Girdi Optimizasyonu Yaklaşımı ile Azaltılması: Antalya İli Örneği. Journal of the Institute of Science and Technology, 12(3), 1808-1819.
Taner F, Ardıç I, Halisdemir B, Pehlivan E. 2004. Biomass use and potential in Turkey. and Agriculture, 439.
Talantimur V. 2014. Alternatif toprak işleme uygulamalarının CO2 emisyonu üzerindeki etkileri. Selçuk Üniversitesi, FBE, Tarım Mak. Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
Topp CFE, Wang W, Cloy JM, Rees RM, Hughes G. 2013. Information properties of boundary line models for N2O emissions from agricultural soils. Entropy, 15(3), 972-987. Doi: https://doi.org/10.3390/e15030972
TÜİK. 2021. Türkiye İstatistik Kurumu www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 07.08.2022.
Türkten H, Yıldırım Ç, Gündüz O, Ceyhan V. 2016. Samsun ilinde sığır besiciliği faaliyetlerinden ortaya çıkan atık ve yan ürünlerin değerlendirilmesi ve yönetimi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(3), 353-359. Doi: https://doi.org/10.7161/omuanajas.269988
Yaman K. 2012. Bitkisel atıkların değerlendirilmesi ve ekonomik önemi. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 12(2), 339-348.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
