Van İlinin 2000-2021 Yılları Arasında Su Ürünleri Üretiminin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v11i7.1245-1252.6133Anahtar Kelimeler:
Van İli- Su Ürünleri- Avcılık- YetiştiricilikÖzet
Türkiye; birbirinden farklı ekolojik özelliklere sahip olup akarsu ve göller bakımından zengin bir ülkedir. Bazı akarsularımız da yer altına sızarak veya sıcaklığın etkisiyle buharlaşarak kaybolur. En büyük gölümüz Doğu Anadolu'da yer alan sodalı Van Gölüdür. 2021 yılında Türkiye’de su ürünleri üretim miktarı yaklaşık 800 bin ton olup bu miktarın %59’u yetiştiricilik yolu ile elde edilirken %41’i avcılık yolu ile elde edilmektedir. Avcılığın %10’u iç sulardan karşılanırken, yetiştiriciliğin yaklaşık %29’unu oluşturmaktadır. Yapılan bu çalışmada, Van ilinin son 22 yıllık (2000-2021) su ürünleri üretim miktarının elde edilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla Türkiye istatistik Kurumu (TUİK, 2000-2021) veriler yardımı altında Van ilinde yapılan avcılık ve yetiştiricilik yoluyla elde edilen türlerin trend analizi ile 2050 yılına kadar üretim miktarının tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Van ilinin 2000-2021 yılları arasında avcılık yoluyla en çok avlanan iç su balıkları türleri sırasıyla; İnci Kefali (Chalcalburnus tarichi), Sazan (Cyprinus carpio), Siraz (Capoeta Pestai), Alabalık (Salmo spp.). Yetiştiriciliği yapılan tür ise sadece Alabalık’tır. Sonuç olarak, Van ilinde avcılık yoluyla elde edilen tatlı su balıkları üretiminde yıllara bağlı olarak genel bir azalmanın varlığı gözlenmektedir. Hatta bu şartlar devam ederse Siraz balığının 2022 yılında üretim verilerinde, Sazan balığının ise 2024 yılında üretiminin sona ericeği tahmin edilmiştir. Bunun yanında yetiştiricilik yoluyla üretilen tek tür olan Alabalık üretiminin artacağı bulunmuştur.
Referanslar
Akkuş M. 2021. Van Gölü Balıkçılık Yönetimi Ve İnci Kefali (Alburnus Tarichi (Guldenstaedtii, 1814)) Koruma Çalışmaları. Doğanın Sesi , (8) , 47-59.
Akkuş M, Sarı M, Ekmekçi F, Yoğurtçuoğlu B. 2021. The discovery of a microbialite-associated freshwater fish in the world’s largest saline soda lake, Lake Van (Turkey). Zoosystematics and Evolution, 97(1).
Akpınar R, Emin Özsan M, Taşçı K. 2012. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Hayvancılık Sektörünün Rekabet Edebilirliği Analizi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, Sayı:5.
Alaeddinoğlu F, Yılmaz E.2007. Van Gölü Havzasi’nda Su Potansiyeli’nin Tespiti Ve Geleceği. 38. ICANAS, 10, 19, Ankara.
Anonim 2012. Çevre ve Orman Bakanlığı. Atık Su Arıtım Eylem Planı 2008-2012. Çevre ve Orman Bakanlığı, Van Gölü Havzası. Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı.
Anonim 2016. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su İşleri Genel Müdürlüğü (2016). İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi Proje Nihai Raporu-Ek 27. http://iklim.ormansu.gov.tr/ , Erişim Tarihi: 17.04.2023.
Anonim 2018a. Van haberleri: Van Gölü’nde yeni bir balık türü keşfedildi. https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/van-golunde-yeni-bir-balik-turu-kesfedildi/7 Erişim tarihi: 19.04.2023.
Anonim 2018b. Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Özel İhtisas Komisyonu Raporu. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara, 307 s
Anonim 2019. https://aws-website-vanilmdrl-i9ldx.s3.amazonaws.com/ciftci/ornek2/Alabalik.html Erişim tarihi: 24.04.2023.
Anonim 2020c. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu. Van İl Koordinatörlüğü Kayıtları, Van. https://van.tkdk.gov.tr/Dokumanlar.aspx. Erişim Tarihi: 24.04.2023.
Anonim 2000. Circular No. 35/1 of 2002-2004 Fishing Year Regulating Commercial Fishing In Seas And Inland (in Turkish). TC. TKB Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü., ANKARA. 84 s.
Anonim 2020a. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Van Havzasi Taşkin Yönetim Planinin Hazirlanmasi Projesi Taslak Stratejik Çevresel Değerlendirme Raporu. https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Belgeler/KONYA%20ve%20VAN%20G%C3%96L%C3%9C%20%20taslak%20%C3%87ED/Van_Golu_Havzasi_Taslak_SCD_Raporu.pdf Erişim Tarihi: 17. 04. 2023.
Anonim 2020b. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. Van gölü havza koruma eylem planı 2020 izleme raporu. https://van.csb.gov.tr/vangolu-havza-koruma-eylem-plani-ve-uygulama-programi-izleme-raporu-i-102113 Erişim Tarihi: 06.04.2023.
Anonim 2023a. https://tr.wikipedia.org/wiki/Van Erişim tarihi: 17.04.2023.
Anonim 2023b. https://www.cografya.gen.tr/tr/van/fiziki.html Erişim tarihi: 17.04.2023.
Anonim 2023c. https://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C3%BCz% C3%B6l%C3%A7%C3%BCmlerine_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi Erişim Tarihi: 06.04.2023.
Arslan G, Oğuzhan Yıldız P. 2021. Türkiye Su Ürünleri Sektörüne Genel Bakış. Menba Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 7 (1), 46-57.
Atıcı A, Elp M, Şen F. (2018). The effects of sand pits and sand extractions region on Karasu stream (Van) to water quality criteria. Fresenius environmental bulletin, 27.
Baylan E. 2019. Kültürel Peyzaj Ve Yere Bağlılık: Van Kenti Örneği. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 29(1), 10-23.
Bingöl E, Bingöl M. 2016. Survival Rates of Lambs, Greasy Fleece Weight and Live Weight at Parturition of Fat-Tailed Hamdani Sheep Grown in East Anatolia Region of Turkey. 27(1):1-4.
Coğrafya Dünyası. 2023a. Coğrafya Dünyası. https://www.cografya.gen.tr/egitim/bolgeler/dogu-anadolu.htm Erişim Tarihi: 17.04.2023.
Coğrafya Dünyası. 2023b. Coğrafya Dünyası. https://www.cografya.gen.tr/tr/van/ekonomi.html
DAKA. 2010. Ön Bölgesel Gelişme Planı (2009-2010). https://www.daka.org.tr/panel/files/files/belgeler/planlama/DAKA_2010_CP.pd Erişim Tarihi: 17.04.2023.
DAKA. 2014a. Van İli Tarım Sektörü Yatırım Kılavuzu, Van. https://www.kalkinmakutuphanesi.gov.tr/assets/upload/dosyalar/van-ili-tarim-sektoru-yatirim-kilavuzu.pdf Erişim Tarihi: 17.04.2023.
DAKA. 2014b. TRB2 Bölgesi Mevcut Durum Analizi. https://silo.tips/queue/trb2-blges-mevcut-durum-analz-nfus-ve-kentleme?&queue_id=-1&v=1680815030&u=MTc2LjI0MC4xNzAuODA= Erişim Tarihi: 06/04/2023.
Degens ET, Wong HK, Kempe S, Kurtman F. 1984. A geological study of Lake Van, eastern Turkey. Geologische Rundschau, 73:2, 701-734.
Elp M, Şen F, Çetinkaya O. 2006. Van Gölü Havzası Su Kaynaklarında Yaşayan Balık Populasyonlarının Karşılaştığı Problemler ve Çözüm Yolları. Su Ürünleri Dergisi, 23(3), 407-412.
Gezginç Ö. 2022. Van İli Hayvancılığının Mevcut Durumu . Antakya Veteriner Bilimleri Dergisi, 1 (1) , 40-52.
Kandemir Ç, Taşkin T. 2022. Doğu Anadolu Bölgesinde Yetiştirilen Koyun Irklarının Mevcut Durumu. Hayvansal Üretim, 63(1), 57-66.
Khalaf S. 2019. Doğu Anadolu Bölgesi’nde Nüfus Gelişimi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi , 6 (2) , 241-262 .
Koyuncu B. Karakılçık Y. 2019. Van Gölü Havzasinin Yönetsel Sorunlari Üzerine Teorik Bir İnceleme - A Theoritical Study On Administrative Problems Of Van Lake Watershed . Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (27), 170-187. DOI: 10.20875/makusobed.515600
Mam T. 2013. Havza Koruma Eylem Planlarının Projesi Van Gölü Havzası Nihai Raporu. Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Marmara Araştırma Merkezi. Kocaeli: Orman ve Su İşleri Bakanlığı.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı. 2013. Havza Yönetimi ve Su Bilgi Sistemi Çalışma Grubu Raporu. Ormancılık ve Su Şurası , Ankara.
Özbilgin H, Parug ŞŞ, Elp M, Şen F, Başaran F, Güzel Ş, ... Ballıkaya G. 2017. İnci Kefali'nin (Alburnus tarichi, Pallas 1811) Yüzme Performansının Belirlenmesi. TÜBİTAK TOVAK Projesi, No: 214O589, 56 sayfa. https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TVRjMk5qVTE Erişim Tarihi: 05/04/2023.
Reimer A, Landmann G, Kempe S. 2009. Lake Van, eastern Anatolia, hydrochemistry and history. Aquatic Geochemistry, 15:1-2, 195-222. DOI 10.1007/s10498-008-9049-9
Rüzgar İ. 2022. Tarım turizmi ve tarım turizmi için takas (TATUTA) uygulamaları: Doğu Anadolu Bölgesi örneği (Master's thesis), Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.Turkey. https://hdl.handle.net/20.500.12402/4337
Sarı M. 1997. Van Gölü inci kefalinin (Chalcalburns tarichi, pallas 1811) stok miktarının tahmini ve balıkçılık yönetim esaslarının belirlenmesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/TezGoster?key=wf-FPgY-5qjHEzEoOgvMsyW1i_5NYCEKWHG37yg2qlzgrhZp-QX4gURsVWB8FZhS https://hdl.handle.net/11454/83602 Erişim Tarihi: 06/04/2023.
Sarı M. 2001. Van Gölü inci kefali:(Chalcalburnus tarichi, Pallas 1811): stok miktarının tahmini ve balıkçılık yönetim esaslarının belirlenmesi. 1. Baskı, Sena Ofset, İstanbul.
Sarı M. 2008. Threatened fishes of the world: Chalcalburnus tarichi (Pallas 1811) (Cyprinidae) living in the highly alkaline Lake Van, Turkey. Environmental Biology of Fishes, 81:1, 21-23. doi: 10.1007/s10641-006-9154-9.
Sarı M. 2009. İnci kefali yaşamı, avcılığı ve koruma rehberi (Birinci Basım). EksenOfset Ltd. Şti , 60, Van.
Sari M, Kadioglu M, Arabaci M, Ertan A. 2003. Ecological sharing of water for healthy management of fisheries and irrigation under drought conditions in Bend-I Mahi River, Van, Turkey. Journal of Environmental Protection and Ecology, 4(1), 166-178.
Saygı H, Kop A, Taylan B, Ferhatoğlu M, Tekoğul H, Korkut AY. 2017. Kastamonu İlinin 1990-2015 Yılları Arasında Su Ürünleri Üretiminin İncelenmesi. International Taşköprü Pompeiopolis Science Cultural Arts Research Symposium, 238-253.
Selçuk B. 1993. Van gölünde fito ve zooplankton türlerinin tesbiti ve bir yıl içindeki aylık dağılımları. YYÜ Fen Bilimleri Enst., Biyoloji ABD., Doktora Tezi, Van
Selçuk Zorer Ö, Şahan T. 2011. The concentration of 238 U and the levels of gross radioactivity in surface waters of the Van Lake (Turkey). Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 288(2), 417-421. https://doi.org/10.1007/s10967-010-0958-x
Şen F, Paruğ Ş, Elp M. 2015. İnci Kefali’nin (Alburnus tarichi, Güldenstädt, 1814) Dünü, Bugünü ve Geleceği Üzerine Projeksiyonlar. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 25 (3) , 347-356 . https://doi.org/10.29133/yyutbd.236420
TUİK. 2022. Türkiye İstatistik Kurumu Su Ürünleri İstatistikleri Veri Tabanı. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=101&locale=tr, Erişim Tarihi: 06/04/2023.
VİTOM. 2020. Van İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. Erişim Adresi: https://van.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=22 , Erişim Tarihi: 06/04/2023.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
