Transmission of Flower Traits and Fertility in Black Rose x Hybrid Tea Rose Cross Combination

Özet

Kokulu kesme güllerin geliştirilmesine yönelik ıslah çalışmaları son yıllarda önem kazanmıştır. Türkiye’nin doğallaşmış eski bahçe güllerinden siyah gül, sahip olduğu hoş kokusu ile ıslah programlarında ebeveyn olarak kullanılabilecek önemli bir genetik kaynaktır. Bu çalışma ile siyah gülün (Rosa odorata cv. Louis XIV, Halfeti gülü) anne ebeveyn olarak verimliliği ve sahip olduğu bazı çiçek özelliklerini döllere aktarabilme yeteneği araştırılmıştır. Baba ebeveyn olarak polen çimlenme oranı bilinen 4 farklı ticari kesme gül çeşidi kullanılmıştır. Her bir kombinasyonda en az 33 adet tozlama yapılmış ve kombinasyon başına meyve tutum oranı, meyve başına ortalama tohum sayısı ve tohum çimlenme oranı incelenmiştir. Hem ebeveynlerde hem de bir yaşlı F₁ döllerinde iki çiçeklenme dönemi boyunca petal sayısı, koku ve çiçek rengi karakterleri incelenmiştir. Melezleme çalışmaları sonucunda meyve tutum oranının %70.21 ile %100.0 arasında, meyve başına ortalama tohum sayısının 5.0 ile 10.0 adet arasında ve tohum çimlenme oranının ise %4.42 ile %21.69 arasında değiştiği belirlenmiştir. Morfolojik karakterizasyon sonucunda döllerin %5.05’inin orta derece ve yoğun kokulu olduğu, %42.4’ünün vişne çürüğü renkte taç yapraklara sahip olduğu ve taç yaprak sayılarının 9 adet ile 54 adet arasında değiştiği bulunmuştur. Çalışma bulguları, gül ıslah programlarının genel verimliliği göz önüne alındığında; siyah gülün fertilitesinin iyi olduğunu, melez çay gülleri ile nispeten verimli kombinasyon oluşturmada başarılı olduğunu ancak koku özelliğini döllerine aktarmada taç yaprak rengini aktarmadaki kadar başarılı olmadığını göstermektedir.