Doğu Anadolu Bölgesindeki Sığırcılık İşletmelerinde Hayvan Sağlığı ve Refahı Uygulamaları: Erzurum İli Aşkale İlçesi Örneği

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i7.1120-1128.6398

Anahtar Kelimeler:

Hayvan refahı- Hayvan sağlığı- Süt sığırı- Aşkale ilçesi- Erzurum

Özet

Bu çalışma, Erzurum ili Aşkale İlçesindeki süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan sağlığı uygulamaları ve sığır yetiştiricilerinin hayvan refahı konusunda görüşleri hakkında bilgi elde etmek üzere yürütülmüştür.  Çalışmanın materyalini 221 işletmeci ile yüz yüze yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, yetiştiricilerin %79,8’nin gebe ineklere septisemi aşısı yaptırmadığı saptanmıştır. Ayrıca, işletmelerin sadece %20,7’sinin veterinerlik hizmetlerinden yararlandığı tespit edilmiştir. İşletmelerin %68,6’sında ecza dolabı ve ilkyardım kitleri bulunduğu ve en yüksek oranda bu ekipmanlara sahip işletmelerin 41-50 baş hayvana sahip işletmeler olduğu belirlenmiştir. Yıllık sağlık harcamaları bakımından işletmelerin yarıdan fazlası 1000-5000 ₺ harcamada bulundukları ve 31-40 baş hayvana sahip işletmelerde bu harcamaların en fazla (%46,7) olduğu saptanmıştır. Ayrıca, işletmelerin %44,6’sının yeme vitamin-mineral-tuz takviyesi yaptığı ve söz konusu işletmelerinde vitamin takviyesinin daha yüksek oranda (%66,7) yapıldığı tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra, hayvanlar üzerindeki sıcak ve soğuk stresi gidermek amacıyla genellikle sıcak havalarda su ile serinletme (%92,2) yapıldığı, soğuk havalardan korunmak için ise ahır izolasyonuna (%84,2) önem verdikleri saptanmıştır. Ayrıca, Yetiştiricilerin %95,0’i hayvan refahının gerekliliğini belirtmiş ve hayvan refahında en önemli unsurun ise genellikle hayvanlar için stressiz bir ortamın oluşturulması (%59,4) olduğunu ifade etmişlerdir. Yetiştiricilerin çoğunluğu işletmelerinde hayvan refahını sağladıklarını (%78,1) ve hayvanlarının gayet sağlıklı olduğunu (%89,5) bildirmişlerdir.

Referanslar

Akkuş, Z. (2009). Konya ilinde süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri. (Tez No. 237226) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Alkoyak, K. (2016). Süt sığırlarında sıcaklık stresi ve korunma yolları. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 5(1), 40-55.

Anonim, (2023). Çiftlik hayvanlarının refahına ilişkin yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2011/12/20111223-3.htm (14.09.2023)

Arıkan, R. (2007). Araştırma teknikleri ve rapor hazırlama. Asil Yayın Dağıtım Ltd., Ankara

Aydın, M.K., & Keskin, M. (2019). Muğla ilinde süt sığırı yetiştiriciliğinin mevcut durumu, bazı verim ve yapısal özellikleri. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 59(2), 57-63.

Aydın, R., Bayram, B., Ergün, O.F., Özdemir, V.F., Diler, A., Yanar, M., & Koçyiğit, R. (2023). Sığırcılık işletmelerinde işletme büyüklüğü ve yetiştiricilerin eğitim durumlarının çiftlik uygulamaları üzerine etkileri: Erzurum ili Aşkale ilçesi örneği. Palandöken Journal of Animal Sciences Technology and Economics, 2(1), 29-37. https://doi.org/10.5152/JASE.2023.1221295

Bakır, G., & Kibar, M. (2019). Muş ilinde büyükbaş süt sığırcılığı işletmelerinde kullanılan yem çeşitleri ve besleme özellikleri. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(1), 61–68.

Bakır, G., & Kibar, M. (2020). Muş ili süt sığırcılığı işletmelerinin barınak özelliklerinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 23(4), 1085-1095. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.687242

Bezek, M. (2021). İstanbul İli Silivri İlçesinde Koyun Besiciliği Yapan İşletmelerin İyi Tarım Uygulamaları Açısından İncelenmesi. (Tez No. 687807) [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Calegari, F., Calamari, L., & Frazzi, E. (2012). Misting and fan cooling of the rest area in a dairy barn. Int J Biometeorol, 56(2), 287-95. https://doi.org/10.1007/s00484-011-0432-7

Can, M.F. (2010). Türkiye’de Brusella Abortus ve Brusella Melitensis enfeksiyonlarından kaynaklanan finansal kayıplar ve alternatif Brusella kontrol stratejilerinin maliyet-fayda analizi. (Tez No. 2000398092) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi.

Ceco, A. (2022). Kars ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları açısından değerlendirilmesi. (Tez No. 730325) [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Demir. M. (2023). Süt Sığırlarında Sıcaklık Stresi ve Yönetimi. (Tez No. 778669) [Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Doğanay, S., & Yanar, M. (2023). Şanlıurfa ili Eyyubiye ilçesi sığırcılık işletmelerinde sığır besleme alışkanlıkları ile işletme büyüklüğü arasındaki ilişkiler. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 33(1), 122-133. . https://doi.org/10.18615/anadolu.1308541

Ermetin, O., & Erkan, C.M. (2022). Yozgat ili süt sığırcılığı işletmelerinde barınakların yapısal ve teknik yönden değerlendirilmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 11(2). 421-436. http://dx.doi.org/10.29278/azd.1141547

Fournel, S., Ouellet, V., & Charbonneau, E. 2017. Practices for alleviating heat stress of dairy cows in humid continental climates: A Literature Review. Animals, 7(5), 37. https://doi.org/10.3390/ani7050037

Göncü, S., & Gökçe, G. (2021). Süt sığırcılığında sürdürülebilirlik için sıcak koşullarda alınacak önlemler. International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 4(1), 68-87. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijemar/issue/66250/943819

Güneyli, M., & Özkütük, K. (1993). Çukurova’da yaz aylarında duş olanağının Siyah-alaca ineklerinin süt verimine etkisi üzerine bir araştırma. Tarım Bakanlığı Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın, (12).

Güneyli, M., & Özkütük, K. (1994). Çukurova’da yaz aylarında otomatik duş olanağı sağlanmasının ineklerin süt verimine ve duş yapma davranışına etkisi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Yayın, (14).

Harris, B. 1(992). Feeding and managing cows in warm weather. Fact Sheet DS 48 of the Dairy Production Guide, Cooperative Extension Service, Florida

Hill ,D.L,, & Wall, E. (2015). dairy cattle in a temperate climate: the effects of weather on milk yield and composition depend on management. Animal, 9, 138-149. https://doi.org/10.1017/S1751731114002456

Kaygısız, A., Aydın, R., & Özdemir, C.Y. (2023). Gümüşhane ili Torul ilçesi süt sığırcılığı işletmelerinde buzağı yetiştirme ile ilgili yönetimsel uygulamalar. Journal of the Institute of Science and Technology, 13(1), 713-725. https://doi.org/10.21597/jist.1188313

Kaygısız, A., & Özkan, İ. (2021). Samsun Tekkeköy ilçesindeki süt sığırcılık işletmelerinin yapısal özellikleri ve hijyen koşulları. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2), 225-233. https://doi.org/10.29050/harranziraat.879606

Kılıç, O., & Eryılmaz, G.A. (2020). Samsun ilinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısal özellikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(3), 637-645. https://doi.org/ 10.30910/turkjans.682932

Kibar, M., & Bakır, G. (2019). Muş ilinde süt sığırcılığı işletmelerinde sağlık yönetiminin belirlenmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 9 (4), 2409-2419. https://doi.org/10.21597/jist.533230

Koç, H.U., & Uğurlu, M. (2019). Süt sığırlarında ısı stresinin verim özellikleri üzerine etkisi. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 59(1), 30-35.

Koçyiğit, R. (2022). Süt sığır iletmelerinde sığır ve buzağı yetiştirme uygulamaları: Erzurum ili İspir ilçesi örneği. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 25(Ek Sayı1), 279-289. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1073396

Koçyiğit, R., Diler, A., Yanar, M., Güler, O., Aydın, R., & Avcı, M. (2016). Süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan sağlığı, veteriner sağlık hizmetleri ve yetiştirici memnuniyeti: Erzurum ili Hınıs ilçesi örneği. Turkish Journal of Agricultural and Natural Science, 3(1), 24-32.

Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Özdemir, V.F., Ergün, O.F., Bayram, B., Diler, A., & Şat O. (2023). Erzurum ili Aşkale ilçesindeki süt sığırı işletmelerinde mevcut barınak yapısal özellikleri ile işletme büyüklükleri arasındaki ilişkiler. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 12(1), 38-49.

Kossaibati, M.A., & Esslemont, R.J. (1997). The cost of production diseases in dairy herds in England. The Veterinary Journal, 154 (1), 41-51. https://doi.org/10.1016/S1090-0233(05)80007-3

Miller, G.Y., & Dorn, C.R. (1990). Costs of dairy cattle diseases to producers in Ohio. Preventive Veterinary Medicine, 8(2-3), 171–182. https://doi.org/10.1016/0167-5877(90)90009-7

Mundan, D., Atalar, B., Meral, B.A., & Yakışan, M.M. (2018). Modern süt sığırı işletmelerinin yapısal ve teknik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 13(2), 201-210. https://doi.org/10.17094/ataunivbd.331282

Öcal, G.O. (2020). Ankara ili süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan refahının barınak ve yetiştirme şartları yönünden değerlendirilmesi. (Tez No. 621952) [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Özdemir, Y., Kınıklı, F., & Engindeniz, S. (2021). Süt sığırcılığı işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma: Balıkesir’in Gönen ilçesi örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8(4), 1001-1011. https://doi.org/10.30910/turkjans.938077

Özsaygın, D. (2014). Süt sığırcılığı işletmelerinde hayvan sağlığı koruma hizmetlerinin ekonomik açıdan değerlendirilmesi (Biga ilçesi örneği). (Tez No. 379590) [Doktora Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Öztürk, N. (2009). Mardin İlindeki Süt Sığırcılığı İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. (Tez No. 237224) [Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Özyürek, S., Koçyiğit, R., & Tüzemen, N. (2014). Erzincan ilinde süt sığırcılığı yapan işletmelerin yapısal özellikleri: Çayırlı ilçesi örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(2), 19-26.

Rahaman, I., Samanta, R., Ghosh, C.P., & Datta, S. (2021). Dairy cattle welfare assessment-ımportance and significance: A Review, Pharmaceutical Innovation Journal Science, 10(2), 226-23.

Sezer, Y., Baytok, E., & Akçay, A. (2020). Nevşehir ili süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve hayvan besleme uygulamaları yönünden değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 17(3), 235-241. https://doi.org/10.32707/ercivet.828408

Simitzis, P., Tzanidakis, C., Tzamaloukas, O., & Sossidou. E. (2022). Contribution of precision livestock farming systems to the ımprovement of welfare status and productivity of dairy animals. Dairy, 3(1), 12–28. https://doi.org/10.3390/dairy3010002

Sischo, W.M., Hird, D.W., Gardner, I.A., Utterback, W.W., Christiansen, K.H., Carpenter, T.E., Danaye-Elmi, C., & Heron, B.R. (1990). Economics of disease occurrence and prevention on california of data collected for the national animal health monitoring system. Preventive Veterinary Medicine, 8(2-3), 141-156. https://doi.org/10.1016/0167-5877(90)90007-5

SPSS, (2011). SPSS for Windows Release 13.0. SPSS Inc, Chicago, IL.

Şeker, İ., Tasalı, H., & Güler, H. (2012). Muş ilinde sığır yetiştiriciliği yapılan işletmelerin yapısal özellikleri. Fırat Üniv. Sağ. Bil. Vet. Derg., 26(1), 09-16.

Tatar, A.M. (2007). Ankara ve Aksaray damızlık sığır yetiştiricileri il birliklerine üye süt sığırcılığı işletmelerinin yapısı ve sorunları. (Tez No. 213797) [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Tüfenk, Ö. (2021). Hayvan refahına ilişkin tüketici algı ve tutumu. (Tez No. 666031) [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Uysal, E., & Olgun, O. (2023)9. Konya bölgesi süt sığırı işletmeleri besleme uygulamalarının belirlenmesi. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 12(1), 1-12. https://dergipark.org.tr/en/pub/bdhad/issue/78796/1224401

Ünalan, A., Serbester, U., Çınar, M., Ceyhan, A., Akyol, E., Şekeroğlu, A., Erdem, T., & Yılmaz, S. (2013). Niğde ili süt sığırcılığı işletmelerinin mevcut durumu, başlıca sorunları ve çözüm önerileri. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(2), 67-72. https://doi.org/10.24925/turjaf.v1i2.67-72.34

Yalçın, C. (2000). Cost of mastitis in scottish dairy herds with low and high subclinical mastitis problems, Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences, 24(5), 465-472. https://journals.tubitak.gov.tr/veterinary/vol24/iss5/8

Yalçın, C., Sarıözkan, S., Yıldız, A.Ş., & Günlü, A. (2010). Burdur, Kırklareli ve Konya illerindeki süt sığırcılığı işletmelerinde ayak hastalıklarından kaynaklanan finansal kayıplar. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 57(2), 99-104. https://doi.org/10.1501/Vetfak_ 0000002318

Yılmaz, İ., Kaylan, V., & Yanar, M. (2020). Iğdır ili büyükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal analizi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(1), 684-693. https://doi.org/10.21597/jist.567366.

İndir

Yayınlanmış

2024-07-14

Nasıl Atıf Yapılır

Koçyiğit, R., Yanar, M., Aydın, R., Özdemir, V. F., Ergün, O. F., Bayram, B., Diler, A., & Şat, O. (2024). Doğu Anadolu Bölgesindeki Sığırcılık İşletmelerinde Hayvan Sağlığı ve Refahı Uygulamaları: Erzurum İli Aşkale İlçesi Örneği. Türk Tarım - Gıda Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 12(7), 1120–1128. https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i7.1120-1128.6398

Sayı

Bölüm

Araştırma Makalesi