AutoCAD Yazılımı Kullanılarak Alansal ve Zamansal Bazlı İklim Sınıfı ve Referans Evapotranspirasyon Haritalarının Oluşturulması – Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye Örneği
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i7.1213-1224.6689Anahtar Kelimeler:
AutoCAD- Penman Monteith- İklim sınıfı- Kuraklık indeksi- Referans evapotranspirasyonÖzet
Bu çalışmada, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi için alansal ve zamansal bazlı iklim sınıfı ve ETo haritalarının oluşturulması amaçlanmıştır. Öncelikle, bölgedeki 15 şehrin De Martonne kuraklık indeksi yöntemine göre ay bazında iklim sınıfları belirlenmiştir. Daha sonra bölgedeki mevcut meteoroloji istasyonları tarafından ölçülen iklim verilerinin uzun yıllar ortalama değerleri kullanılarak, FAO-56 Penman-Monteith yöntemi tabanlı CROPWAT yazılımı ile şehir bazında aylık ortalama ETo değerleri hesaplanmıştır. Elde edilen iklim sınıfı ve ETo değerlerinin alansal ve zamansal değişimini gösteren haritaların oluşturulmasında ise AutoCAD yazılımı kullanılmıştır. Bu haritalardan okunan ETo değerleri, T.C. Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından hazırlanan “Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri” isimli rehberde bölge şehirleri için verilen ETo değerleri ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma kriteri olarak ortalama mutlak göreceli hata oranı (MAPE) dikkate alınmıştır. ETo haritaları kullanılarak doğruluk oranı %89,85 (MAPE= %10,15) düzeyine ulaşan günlük ortalama ETo değerleri tahmin edilmiştir. İklim sınıfı ve ETo değerlerinin konum ve zamana bağlı olarak kolaylıkla belirlenebildiği bu haritaların özellikle ETo hesaplamaları için gerekli olan güncel iklim verilerinin ölçülemediği veya temin edilemediği kırsal kesimlerdeki ETo’a dayalı bitki su tüketimi (ETc) ve sulama programı çalışmaları ile sulama sistemleri ve su iletim yapılarının tasarımı ve projelendirilmesinde kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Allen, R.G., Pereire, L.S., Raes, D., & Smith, M. (1998). Crop evapotranspiration guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper, No: 56, 333p.
Altalib, A.A., Mahmood, M.T., & Al-Ogaidi, A.A.M. (2021). Mapping reference evapotranspiration for Iraq using FAO Penman-Monteith method. Agricultural Engineering International: CIGR Journal, 23(2), 18-29.
Anonim. (2023a). AutoCAD Computer Program for Computer Aided Design. AUTODESK. https://www.autodesk.com/products
Anonim. (2023b). Eş yükseklik eğrileri MEGEP modulü. https://megep.meb. gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/E%C5%9F%20Y%C3%BCkseklik%20E%C4%9Frileri.pdf
Anonim. (2023c). Türkiye’de sulanan bitkilerin bitki su tüketimleri. https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/yayin/Tu%CC%88rkiyede%20Sulanan%20Bitkilerin%20Bitki%20Su%20Tu%CC%88ketimleri.pdf
Berti, A., Tardivo, G., Chiaudani, A., Rech, F., & Borin, M. (2014). Assessing reference evapotranspiration by the Hargreaves method in north-eastern Italy. Agricultural Water Management, 140, 20-25. https://doi: 10.1016/j.agwat.2014.03.015
Čadro, S., Cherni-Čadro, S., Marković, M., & Žurovec, J. (2019). A reference evapotranspiration map for Bosnia and Herzegovina. International Soil and Water Conservation Research, 7(1), 89-101. https://doi: 10.1016/j.iswcr.2018.11.002
De Martonne, E. (1942). Nouvelle carte mondiale de I’indice d’aridité. Annales de Géographie, 51, 242-250. (in French)
Demirtaş, M.N., Kırnak, H., Bolat, İ., Taner, O., Çolak, S., Şahin, S., & Doğan, E. (2012). Kayısı sulamasında buharlaşma kabı (Kp) katsayısının belirlenmesi. Ziraat Mühendisliği, 359, 38-42.
DMİ. (2023). Van ili iklim verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
Ebrahimipak, N.A., & Ghalebi, S. (2014). Determination of evapotranspiration and crop coefficient of sugar beet using lysimeter and its comparison with experimental methods in Shahrekord, Iran. Journal of Sugar Beet, 30(1), 23-32. https://doi: 10.22092/jsb.2014.5854
FAO. (2023). CROPWAT-A Computer Program for Irrigation Planning and Management. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). https://www.fao.org/land-water/databases-and-software/cropwat/en/
Gençoğlan, C., Gençoğlan, S., & Usta, S. (2020). Lizimetre kullanılarak Maraş 18 çeşidi ceviz ağacının su tüketiminin belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 33(3), 397-403. https://doi: 10.29136/mediterranean.735874
Göçmen, E. (2017). Tekirdağ koşullarında farklı sulama uygulamalarının ceviz ağaçlarının su kullanımı ve vejetatif gelişme unsurlarına etkisinin belirlenmesi (Doktora Tezi), Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Güler, M., & Kara, T. (2007). Alansal dağılım özelliği gösteren iklim parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri ile belirlenmesi ve kullanım alanları; genel bir bakış. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(3), 322-328.
Hong, Y., Nix, H.A., Hutchinson, M.F., & Booth, T.H. (2005). Spatial interpolation of monthly mean climate data for China. International Journal of Climatology, 25(10), 1369-1379. https://doi: 10.1002/joc.1187
Ikhneifir, A.A., Bubareek, H.M.Y., & Balomi, F.M.H. (2023). Reference evapotranspiration mapping of Libya. Al-Mukhtar Journal of Sciences, 38(2), 185-198. https://doi: 10.54172/mjsc.v38i2.672
Karaca, C., Tekelioğlu, B., Büyüktaş, D., & Baştuğ, R. (2017a). Kıyas bitki su tüketiminin hesaplanmasında kullanılan eşitliklerin değerlendirilmesi. Akademia Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, özel sayı, 144-161.
Karaca, C., Büyüktaş, D., Baştuğ, R., Aydınşakir, K., & Tekelioğlu, B. (2017b). Antalya koşullarında kıyas bitki su tüketiminin alansal ve zamansal dağılımının belirlenmesi. Derim, 34(2), 158-171. https://doi: 10.16882/derim.2017.292134
Kaya, S., Evren, S., Dasci, E., & Adiguzel, M.C. (2013). Evapotranspiration and crop coefficients of drip-irrigated apricot trees under semiarid climatic conditions. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11(1), 883-886.
Kodal, S. (1982). İç Anadolu’da bitki su tüketiminin saptanması için uygun yöntemin belirlenmesi üzerine bir araştırma (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Lewis, C.D. (1982). Industrial and Business Forecasting Methods: A Practical Guide to Exponential Smoothing and Curve Fitting. Butterworths Scientific, London, England.
Mehdizadeh, S. (2018). Estimation of daily reference evapotranspiration (ETo) using artificial Intelligence methods: offering a new approach for lagged ETo data-based modeling. Journal of Hydrology, 559, 794-812. https://doi: 10.1016/j.jhydrol.2018.02.060
Sentelhas, P.C., Gillespie, T.J., & Santos, E.A. (2010). Evaluation of FAO Penman-Monteith and alternative methods for estimating reference evapotranspiration with missing data in Southern Ontario, Canada. Agricultural Water Management, 97, 635-644. https://doi: 10.1016/j.agwat.2009.12.001
Süherı, S., Amarkaı, P.A., & Yavuz, D. (2019). A comparative study of crop evapotranspiration estimation by three methods with measured crop evapotranspiration in Konya Plain. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 33(1), 1-6. https://doi: 10.15316/SJAFS.2019.148
Tural, S. (2011). Gerçek zamanlı meteoroloji verilerinin toplanması analizi ve haritalanması (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
Wang, J., Raza, A., Hu, Y., Buttar, N. A., Shoaib, M., Saber, K., Li, P., Elbeltagi, A., & Ray, R.L. (2022). Development of monthly reference evapotranspiration machine learning models and mapping of Pakistan—a comparative study. Water, 14(10), 1666. https://doi: 10.3390/w14101666
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
