EC, Mikoriza ve Vermikompost Uygulamalarının Domates (Solanum Lycopersicum L.) Fidesi Gelişimine Etkileri
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v13i2.383-390.7206Anahtar Kelimeler:
Domates- Ec- Fide- Mikoriza- VermikompostÖzet
Domates, dünyada üretilen en önemli sebze türlerinden birisidir. Hem tarla hemde serada domates yetiştiriciliğinde başlangıç materyali olarak genellikle tohumdan ziyade fide kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, farklı dozlarda mikoriza, vermikompost ve gübre uygulamalarının domates fidelerinin gelişimi üzerindeki etkisini araştırmaktır. Çalışmada Cuma F1 domates çeşidi kullanılmıştır. Araştırma, tesadüf parselleri deneme desenine uygun olarak 3 tekerrürlü olarak gerçekleşmiştir. Çalışmada, domates fidesi yetiştiriciliği için %70 torf %30 perlit karışımı olan ortamlara EC 0.5-1.00 ile hem mikorizalı hemde mikorizasız şekilde farklı oranlarda vermikompost (% 0, 10 ve 20) dozları uygulanmıştır. Fideler bir buçuk ayda sökümü yapılmıştır. Bu araştırmada, domates bitkilerinin şu morfolojik (fide boyu, hipokotil uzunluğu, gövde çapı, yaprak sayısı, yaprak yaş ağırlığı, yaprak kuru ağırlığı, kök yaş ağırlığı ve kök kuru ağırlığı) özellikleri incelenmiştir. Çalışma sonucunda, vermikompost ve mikoriza uygulamalarının ortamda bulunması birçok parametre bakımından önemli farklar oluşturmaktadır. Tam gübre (EC1) dozlarında fide kalitesinin arttığı ve düşük gübreleme (EC 0.5) dozlarında ise ortama vermikompost ilave edilmesinin fide gelişimini olumlu yönde etkilediği görülmüştür.
Referanslar
Abdel-Razzak, H., Alkoaik, F., Rashwan, M., Fulleros, R. & Ibrahim, M. 2019. Tomato waste compost as an alternative substrate to peat moss for the production of vegetable seedlings. Journal of Plant Nutrition, 42:3, 287-295, doi: 10.1080/01904167.2018.1554682
Ahmed, G.O. (2017). Farklı topraksız yetiştirme ortamlarının bazı Solanaceae sebzelerinin fide kalitesi üzerine etkileri. [Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Alagöz, G., & Özer, H. (2017). Domateste farklı fide yetiştirme yöntemlerinin kaliteye etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 6, 17-22.
Amador, J.A., & Görres, J.H. (2005). Role of the anecic earthworm Lumbricus terrestris L. in the distribution of plant residue nitrogen in a corn (Zea mays)–soil system. Applied Soil Ecology. 30, (3): 203–214. https://doi.org/10.1016/j.apsoil.2005.02.011
Amador, J.A., Görres, J.H., & Savin, M.C. (2006). Effects of Lumbricus terrestris L. on nitrogen dynamics beyond the burrow. Applied Soil Ecology. 33, (1): 61–66. https://doi.org/10.1016/j.apsoil.2005.09.008
Arancon, N.Q., Edwards, C.A., Bierman, P., Metzger, J.D., Lee, S., & Welch, C. (2003). Effects of vermicomposts on growth and marketable fruits of field-grown tomatoes, peppers and stawberries. Pedobiologia 47, (5-6): 731-735. https://doi.org/10.1078/0031-4056-00251
Azarmi, R., Hajieghrari, B., & Giglou, A. (2011). Effect of Trichoderma isolates on tomato seedling growth response and nutrient uptake. African Journal of Biotechnology, 10 (31): 5850-5855. https://doi.org/10.5897/AJB10.1600
Bal, U., & Altintas, S. (2008). Effects of Trichoderma harzianum on lettuce in protected cultivation. Journal Central Europen Agriculture, 9 (1): 63-70. https://doi.org/10.5513/jcea.v9i1.496
Blair, J.M., Parmelee, R.W., Allen, M.F., Mccartney, D.A., & Stinner, B.R. (1997). Changes in soil N pools in response to earthworm population manipulations in agrocosystems with different N sources. Soil Biology and Biochemistry, 29, 361–367. https://doi.org/10.1016/S0038-0717(96)00098-3
Ceylan, Ş., Mordoğan, N., & Çakıcı, H. (2016). Çinko ve mikoriza uygulamalarının pamukta besin elementi içeriği verim ve kalite özelliklerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (2): 117-123. https://doi.org/10.20289/zfdergi.388835
Cortez, J., Billes, G., & Bouche, M.B. (2000). Effect of climate, soil type and earthworm activity on nitrogen transfer from a nitrogen-15-labelled decomposing material under field conditions. Biology and Fertility of Soils 30, 318– 327. https://doi.org/10.1007/s003740050010
Çelebi, M. (2019). Effects of different growing media on the yield in tomato, cucumber and pepper, and on seedling in tomato. Sera koşullarında farklı yetiştirme ortamlarının domates, hıyar ve biberde bitki gelişimi ve verimi ile domateste fide kalitesi üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi (JOTAF), 16, (2): 112-120. https://doi.org/10.33462/jotaf.332857
Çirka, M., Altuner, F., Eryiğit, T., Oral, E., & Bildirici, N. (2022). Effects of vermicompost applications on some yield and yield properties of wheat. MAS Journal of Applied Sciences, 7(1), 146-156.
Demir, H., Sönmez, İ., & Polat, E. (2010). Ülkemiz için yeni bir organik gübre: Solucan gübresi. International Conference on Organic Agriculture in Scope of Environmental Problems [Özet bildiri]. Famagusta, Cyprus (Kktc).
Demir, K., Başak, H., Çakırer, G., & Başkent, A. (2020). Fidecilik sektörünün mevcut durumu ve gelecek öngörüleri. [Kitapta bölümü, Mesleki kitap], Türkiye.
Dinç, U., Gezerel, Ö., Çevik, B., & Kaşka, N. (1978). Sera koşullarında kullanılan volkan tüfleri ve organik toprak materyallerinin domateste erkencilik, verim ve kaliteye etkileri üzerine ön denemeler. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, 9(4).
Ertürk, Y., & Çirka, M. (2015). Türkiye ve kuzey doğu anadolu bölgesi (kdab)’nde domates üretimi ve pazarlaması. Yuzuncu Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 25(1), 84-97.
Erşahin, Ş.Y., Ece, A., & Karnez, E. (2017). Differential effects of a vermicompost fertilizer on emergence and seedling growth of tomato plants. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 5, (11): 1360-1364. https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i11.1360-1364.1458
Fadıllıoğlu, G. (2022). Organik fide üretiminde farklı ortamların patlıcan, domates ve biber yetiştiriciliğinde bazı parametreler üzerine etkileri. [Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Harley, J.L., & Smith, S.E. (1983). Mycorrhizal Symbiosis. Academic Press, 483, Experimental Agriculture. 22(1):80-80. London, UK. Elsevier. http://doi.org/10.1017/S0014479700014113.
İkiz, O. (2019). Bazı sebze türlerinde tohum ekim ortamına Trichoderma harzianum uygulamasının fide kalitesine etkileri. [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Jeevitha, J., Rajalingam, G.V., Arumugam, T., & Sellamuthu, K.M. (2019). Effect of growing media on tomato seedling production. International Journal of Chemical Studies, 7, (4): 319-321.
Kızılkaya, R. (2008). Dehydrogenase activity in Lumbricus terrestris casts and surrounding soil affected by addition of different organic wastes and Zn. Bioresource Technology 99: 946–953. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2007.03.004
Kreen, S., Svensson, M., & Rumpunen, K. (2002). Rooting of Clematis microshoots and stem cuttings in different substrates. Scientia Horticulturae 96: 351-357. https://doi.org/10.1016/S0304-4238(02)00126-7
Kumar, N. (2017). Occurrence and distribution of tomato diseases and evaluation of bio-efficacy of Trichoderma harzianum on growth and yield components of tomato. Nigerian Journal of Agriculture, Food and Environment, 13, (2), 37-44. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:202625468
Küçükyumuk, Z., Gültekin, M., & Erdal, İ. (2014). Vermikompost ve mikorizanın biber bitkisinin gelişimi ile mineral beslenmesi üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9, (1): 51-58, 2014 ISSN 1304-9984. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:165490652
Malajzcuk, N., Grove, T.S., Thomson, B.T., Bougher, N.L., Ommerup, I., Kuek, C., & Dell, B. (1992). Ectomycorrhizas. In:Microorganisms that Promote Plant Productivity. Kluwer Press.
McDaniel, J.P., Stromberger, M.E., Barbarick, K.A., & Cranshaw, W. (2013). Survival of Aporrectodea caliginosa and its effects on nutrient availability in biosolids amended soil. Applied Soil Ecology. Volume 71, 1–6. https://doi.org/10.1016/j.apsoil.2013.04.010
Nagavallemma, K.P., Wani, S.P., Lacroix, S., Padmaja, V.V., Vineela, C., Rao, M.B., & Sahrawat, K.L. (2004). Vermicomposting: Recycling wastes into valuable organic fertilizer. Global Theme on Agroecosystems Report no. 8. https://www.researchgate.net/publication/277064029
Namal, R.E. (2019). Fide yetiştiriciliğinde kullanılan farklı ortamların bazı fizikokimyasal özellikleri ile domates fide kalite parametrelerindeki değişimlerin belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Olympios, C.M. (1992). Soilless media under protected cultivation. Rockwool, peat, perlite and other substrates. Acta Horticulturae, 323: 215-234. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.1993.323.20
Ortaş, İ. (1997). Mikoriza nedir? TUBİTAK, Bilim ve Teknik, popüler bilim dergisi, 92-95, 1997. [Ders Notu, Çukurova Üniversitesi].
Özbudak, E., Can, H.Z., & Tepecik, M. (2013). Vermikompost uygulamalarının fide gelişimine etkileri. Vermikompost. ISBN 978-605-63923-0-6, İzmir, 81-90s.
Özer, H., & Kandemir, D. (2016). Evaluatıon of the performance of green house tomato seedlıngs grown with different cultivation techniques. Bangladesh Journal of Botany, 45, (1): 203-209. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:113608225
Soyergin, S. (2003). Organik tarımda toprak verimliliğinin korunması, gübreler ve organik toprak iyileştiricileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Yayını.
Şa, Z., Tütüncü, A.Ç., Demirkaya, S., & Özer, H. (2023). Organik ve konvansiyonel fide yetiştiriciliğinin domates fidelerinin kalitesi üzerine etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 38, (3): 555-564. https://doi.org/10.7161/omuanajas.1337133
Şirin, U., Ertan, E., & Ertan, B. (2010). Growth substrates and fig nursery tree production. Scientia Agricola (Piracicaba, Braz.), 67, (6): 633-638. https://doi.org/10.1590/S0103-90162010000600003
TÜİK. (2022). Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/ bitkisel.zul [Erişim tarihi:12.05.2023].
Tüzel, Y., Öztekin, G.B., & Tan, E. (2015). Use of different growing media and nutrition in organic seedling production. Acta Horticulturae, 1107, 165-175.
Tüzel, Y., Öztekin, G.B., & Durdu, T. (2021). Organik fide yetiştiriciliği. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayını.
Ulusu, F., & Yavuzaslanoğlu, E. (2017). Örtü altı organik domates yetiştiriciliğinde farklı gübre uygulamalarının bitki yeşil aksamı ve meyve verimine etkisi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5, (13): 1757-1761, 2017. https://doi.org/10.24925/turjaf.v5i13.1757-1761.1538
Yedidia, I., Srivastva, A.K., Kapulnik, Y., & Chet, I. (2001). Effect of Trichoderma harzianum on microelement concentrations and increased growth of cucumber plants. Plant and Soil, 235, 235-242, 2001 Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands. https://doi.org/10.1023/A:1011990013955
Yılmaz, E., Özen, N., & Özen, M.O. (2017). Determination of changes in yield and quality of tomato seedlings (Solanum lycopersicon cv. Sedef F1) in different soilless growing media. Medıterranean Agrıcultural Scıences, 30, (2): 163-168.
Yılmaz, C., Sırça, E., Özer, H., & Pekşen, A. (2018). Agaricus ve pleurotus atık mantar kompostlarının domates fide üretiminde yetiştirme ortamı olarak kullanımı. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 5, (3): 229-235. https://doi.org/10.19159/tutad.423773
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.