Bal Arısı (Apis Mellifera L., 1758) Kolonilerinde Hijyenik Davranışa Etki Eden Faktörler ile Tespit Yöntemlerinin Karşılaştırması Üzerine Bir Çalışma

Özet

Bu çalışma bal arısı hastalık ve zararlılarına karşı mücadelede, hijyenik davranış özelliği yüksek olan kolonileri belirlemede kullanılacak hijyenik davranış yöntemini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada deneme materyali olarak 40 koloni kullanılmıştır. İlk yıl koloniler 20‘şerli iki gruba ayrılmış ve bu gruplardan birincisi sıvı azot, ikincisine iğneleme (pin-killing) yöntemi ile hijyenik davranış testi uygulanarak hangi yöntemin daha başarılı olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Sıvı azot uygulaması (I.Grup) ve iğneleme yapılan (II. Grup) kolonilerde % (ortalama±S.H) temizleme oranları 66,25±14,98 ve 78,10±12,10 olarak belirlenmiştir. Birinci yıl hijyenik davranış oranı en yüksek olan koloni ikinci yıl damızlık olarak kullanılmış ve bu koloniden alınan larvalarla ana arı yetiştirilerek kızkardeş ana arılardan oluşturulan 5 araştırma grubunda her biri 8 koloniden oluşan toplam 40 kolonili deneme arılığı düzenlenmiştir. Gruplar farklı hacim ve ergin arı yoğunluğuna göre düzenlenmiştirler. Araştırma grupları; standart kovanda 9 çerçeve arılı (I. Grup), standart kovanda 5 çerçeve arılı (II. Grup), 5 çerçeveli ruşet kovanda 5 çerçeve arılı (III. Grup), 5 çerçeveli ruşet kovanda 3 çerçeve arılı (IV. Grup) ve son olarak strafor çiftleştirme kutusu (V. Grup) oluşturulmuştur. Araştırma kolonilerine ikişer ay ara ile (Mayıs-Eylül) 3 defa iğneleme yöntemi (pin-killing) ile hijyenik test uygulaması yapılarak mevsim, kovan hacmi ve işçi arı yoğunluğunun temizleme davranışı üzerine etkileri belirlenmeye çalışılmıştır. İkinci yıl yapılan uygulamalarda 1., 2., 3., 4., ve 5. gruplarda (% ortalama±S.H.) temizleme oranları sırasıyla 70,54±9,34, 58,38±8,44, 70,63±7,75, 54,96±6,8 ve 58,21±6,91 olarak belirlenmiştir. Koloniler iğneleme yönteminde sıvı azot ile dondurma yöntemine göre daha yüksek oranda bir temizleme davranışı gösterirken, birim alandaki arı yoğunluğunun en fazla olduğu 1. ve 3. Grup kolonilerde temizleme oranı diğer gruplara göre daha yüksek olmuştur.