Türkiye‘nin Nesli Tehlike Altında olan Lilium sp. Türleri

Özet

Ülkemiz dünyanın başlıca gen merkezleri arasında yer almakta ve bitki genetik çeşitliliği bakımından çok özel bir konumda bulunmaktadır. Ancak geofitler de dâhil sahip olduğumuz birçok bitki genetik kaynağı, çevresel ve diğer baskılarla genetik erozyona uğramakta ve yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Ülkemiz Doğu Karadeniz Bölgesi‘ne endemik olan Lilium ciliatum türü IUCN (Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik) kırmızı listesinin Tehlike (EN) sınıfında yer almaktadır. Zigana Geçidi, Trabzon, Bayburt ve Giresun ile Gümüşhane‘de yayılış gösteren L. ciliatum‘un yol yapım çalışmaları, ekoturizm ve rekreasyon çalışmaları gibi insan faaliyetleri nedeniyle nesli tehlike altına girmiştir. IUCN kırmızı listesinde yer almamasına rağmen ülkemizde doğal olarak yetişen Lilium carniolicum türünün de neslinin tehlike altında olduğu bildirilmiştir. L. carniolicum daha çok Trabzon, Rize, Artvin illerinde bulunmakta ve Doğu Karadeniz Bölgesi‘ne endemik bir türdür. Gösterişli, renkli ve iri çiçeklere sahip olan bu türlerin süs bitkisi olarak kullanım potansiyeli çok yüksektir. Ayrıca bu türlerin soğanları tıpta ve kozmetik sanayiinde de kullanılmaktadır. Bunlar L. ciliatum ve L. carniolicum türlerinin önemini arttıran başlıca özelliklerdir. Bu nedenle bu türlerin neslinin yok olmasını engellemek, türlerin yetiştiği habitatları korumak ve nesillerinin devamlılığını sağlamak çok önemlidir. Türkiye‘ye endemik olan bu türlerin ülkemizden kaybolması Dünya‘dan kaybolması anlamına gelmektedir. Bu derleme ülkemizde doğal olarak yetişen, biyoçeşitlilik ve diğer birçok açıdan önemli olan fakat çeşitli nedenlerle nesilleri tehlike altında giren Lilium türleri ve koruma çalışmaları ile ilgili bilgiler vermek ve konuya dikkat çekmek amacıyla hazırlanmıştır.