Tıbbi ve Aromatik Bitkiler ile Sebzelerde Kök Kaynaklı Sekonder Metabolitlerin Üretiminin Artırılmasına Yönelik In Vitro Uygulamalar

Özet

İlaç, gıda, kozmetik, parfümeri ve tarımsal mücadele sanayinde önem kazanan sekonder metabolitler bitkilerde kök, sürgün, yaprak, tohum gibi farklı organlarda sentezlenirler. Bu bileşikler bitkilerde çok düşük düzeylerde sentez edildiklerinden yükte hafif, sağlamış olduğu geniş kullanım alanları, etkinlikleri ve ekonomik önemleri ile de pahada ağır olan bileşiklerdir. Bitki köklerinde bulunan sekonder metabolitlerin geleneksel yöntemlerle elde edilmesi, bu bitkilerin doğadan ya da kültür ortamlarından sökümlerine ve değişik yöntemlerle izole edilmelerine dayanmaktadır. Doğadan bitki sökümleri gen kaynaklarının yok olmasına neden olduğu gibi, arazi ve iklim koşullarındaki zorluk ve farklılıklar, metabolit verim ve kalitesindeki farklılıklar ile fazla işgücü gerektirmesi gibi önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle geleneksel yöntemlere göre daha ekonomik, yüksek verim ve kalitede metabolit üretimini sağlayacak yeni yaklaşımlara ihtiyaç duyulmuş ve böylece in vitro teknikler önem kazanmıştır. Bu derleme ile sonraki çalışmalara yol göstermesi için kök kaynaklı sekonder metabolitlerin üretimini artırıcı in vitro uygulamalar hakkında bilgiler verilmesi amaçlanmıştır.