Anadolu Topraklarının Doymuş Hidrolik İletkenliği için Pedotransfer Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

Özet

Hidrolik iletkenlik, toprak ve su yönetimi, peyzaj ve çevre disiplinlerinde uygulamalı araştırmalar için temel bir temeldir. Doymuş hidrolik iletkenlik (Ksat), sulama ve drenajın planlanmasında ve diğer toprak hidrolojik süreçlerinin öngörülmesinde dikkate alınan en önemli toprak fiziksel özelliklerinden biridir. Bununla birlikte, Ksat ölçümünün yüksek mekansal değişkenliği nedeniyle zahmetli, zaman alıcı ve pahalı olduğu sıklıkla bildirilmiştir. Bu, araştırmacıları bölgesel ve ulusal ölçeklerde Ksat veri tabanı geliştirmek için pedotransfer fonksiyonları (PTF‘ler) gibi dolaylı yöntemler geliştirmeye motive etmiştir. Bu çalışmada Anadolu topraklarında PTF kullanılarak yapılan sekiz Ksat çalışması gözden geçirilmiştir. PTF‘ler türleri, kullanılan öngörücüleri ve performansları açısından değerlendirilmiştir. İncelenen PTF‘lerin çoğu, yarı kurak ve yarı nemli iklimlerde alüvyal, kolüvyal ve alkali topraklarda geliştirilmiştir. Çoklu lineer regresyon (MLR) ve yapay sinir ağları (ANNs) yaygın PTF‘lerdir ve toprak dokusu, kütle yoğunluğu, organik madde içeriği ve pH bu PTF‘lerde yaygın olarak kullanılan tahmin edicilerdir. Kök ortalama kare hatası (RMSE), ortalama mutlak hata (MAE) ve determinasyon katsayısı (R2) PTF‘lerin doğrulanmasında ve onaylanmasında yaygın olarak kullanılan ölçütlerdir. Ksat ve PTF‘lerin kullanımı ile ilgili çalışmalar yetersizdir ve ülke çapında kullanabilmek ve yeterli bir veri tabanı geliştirebilmek için hala araştırmalara ihtiyaç vardır. PTF çalışmalarının sonuçlarına göre, en yüksek R2 ve korelasyon katsayısı (r) değerleri sırasıyla PTF‘lerin Rosetta ve MLR tiplerine aittir. En düşük RMSE değeri, fiziksel ve kimyasal toprak özelliklerinin PTF‘ler için girdi verileri olarak birlikte kullanıldığı denklemlerle elde edilmiştir. Ayrıca, toprak morfolojik özelliklerinin PTF çalışmalarında, özellikle Ksat tahmininde girdi verileri olarak kullanılması gerektiği kaydedilmiştir.