Tendürek Sönmüş Yanardağının Florotoksik Kaynak Suları Örneğinde Doğal Florozisin Çiftlik Hayvanı Kemiklerinin Flor Düzeyleri Üzerine Etkisi

Özet

Bazı volkanik arazilerden çıkan kaynak sularında Flor düzeyinin yüksek olduğu ve bu suların Flor toksikasyonuna neden olduğu bilinmektedir. Doğubayazıt‘ta Tendürek yanar dağının eteklerinden çıkan bazı kaynak sularında yüksek miktarda, Iğdır ve Kapadokya volkanik arazilerinde ise normal düzeyde Flor olduğu bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu araştırmada ise söz konusu bölgelerde bulunan kanyak sularının içme suyu olarak verildiği çiftlik hayvanlarının kemik Flor düzeylerini ne şekilde etkilediği karşılaştırmalı olarak ortaya kondu. Kemik, su ve idrar örneklerindeki Flor analizleri iyon ayrımı yapabilen elektrot (ISE) kurulu iyon metre yardımıyla yapıldı. Çiftlik hayvanlarının idrar ve kemik flor düzeyleri su örneklerine benzer bir seyir izledi. Doğubayazıt kemik ve idrar örneklerinin flor seviyeleri, Iğdır ve Kapadokya bölgelerine göre anlamlı derecede yüksek olduğu tespit edildi. Kemik Flor analiz sonuçlarını dış bakı kemik ve diş muayene bulguları da destekledi. Bu araştırmada analizi yapılan su, idrar ve kemik Flor düzeyleri arasında kuvvetli ilişkinin varlığı belirlendi. Flor düzeyi bakımından içme suyunun idrar ve kemik üzerinde çok kuvvetli etkiye sahip olduğu tespit edildi. Sonuç olarak, Doğubayazıt‘ta Tendürek dağından köken alan Flor düzeyi yüksek suları içen çiftlik hayvanlarının kemiklerindeki Flor düzeyleri normalden yüksek tespit edildi. Bu durum içme suyu yolu ile şekillenen doğal Flor toksikasyonunun kemikler üzerinde Flor birikimine neden olduğunun kanıtı olarak değerlendirilebilir.