Niğde Altunhisar Yöresi Bademlerinin Seleksiyonu

Özet

Bu çalışma Niğde Altunhisar ilçesinde bulunan doğal badem popülasyonlarında ümitvar badem genotiplerinin belirlenmesi amacıyla 2013 yılında yapılmıştır. Araştırmada 280 genotip, kabuklu meyve iriliği, kabuğun sütur açıklığı, kabuk sertliği, iç bademin rengi, iç badem kabuğunun düzgünlüğü, iç bademin tüylülüğü, iç badem tadı, çift iç oranı, sağlam iç oranı, kabuklu meyve ağırlığı, kabuk kalınlığı, kabuklu boy, kabuklu genişlik, kabuklu kalınlık, kabuklu meyve şekli, gözeneklilik, kabuk rengi, iç badem ağırlığı, iç badem boy, iç badem genişlik, iç badem kalınlık, iç oranı, iç badem iriliği, ikiz oranı, genişlik indisi ve kalınlık indisi gibi meyve özellikleri bakımından incelenmiştir. Genotiplerden iç meyve ağırlığı en az 0,70 g ve iç oranı en az %25 olanlar değerlendirmeye alınmıştır. Değerlendirmeye alınan genotiplerin kalite durumuna göre tartılı derecelendirme puanları hesaplanmıştır. Tartılı derecelendirmede kabuklu meyve iriliği, kabuğun sütur açıklığı, kabuk sertliği, iç bademin rengi, iç badem kabuğunun düzgünlüğü, iç bademin tüylülüğü, iç badem tadı, çift iç oranı, sağlam iç oranı gibi özellikler kullanılmış ve en yüksek puan alan 15 genotip ( 98, 160, 196, 187, 162, 191, 282, 168, 176, 261, 213, 6, 112, 147, 241 no‘lu genotip) ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen ümitvar genotiplerin kabuklu meyve ağırlıkları 2,37 (no 187) – 3,80 (no 241) g; iç badem ağırlıkları 0,71 (no 187) – 1,0 (no 241) g; iç oranları %25,17 (no 162) – 29,97 (no 6); kabuk kalınlıkları 1,96 (no 282) – 3,29 (no 162) mm; çift iç oranı %0,00 – 19,00; ikiz iç oranı %0,00 – 5,00 arasında belirlenmiştir. Kabuk sertliği bakımından 15 genotip ‘çok sert‘ sınıfında yer almıştır. Genotiplerin 14‘ü ‘ufak‘, 1‘i ‘orta iri‘ olarak değerlendirilmiştir. İç badem tadı bakımından 12 genotip ‘tatlı‘ ve 3 genotip ‘orta‘, iç badem tüylülüğü bakımından ise 6 genotip ‘orta tüylü‘, 9 genotip ‘az tüylü‘ olarak saptanmıştır. Genotiplerin 8‘i ‘orta açık‘, 1‘i ‘açık‘ ve 6‘sı ‘koyu‘ badem renginde belirlenmiştir. 2014 yılı vegetasyon başlangıcında, özellikleri öne çıkmış olan genotiplerde fenolojik incelemeler yapılacak ve araştırma ikinci yılın sonunda üstün özellikli genotiplerin belirlenmesi suretiyle tamamlanmış olacaktır.