Domates ve Hıyar Örneklerinde Element İçeriğinin ve Pestisit Kalıntılarının Araştırılması: Tekirdağ (Türkiye) ve Mamuşa (Kosova) Örneği
DOI:
https://doi.org/10.24925/turjaf.v12is2.2328-2337.7077Anahtar Kelimeler:
Domates (Lycopersicon lycopersicum)- Elemental analiz- LC-MS/MS- Pestisit kalıntı analizi- Hıyar (Cucumis sativus L.)Özet
Bu çalışmanın amacı, Mamuşa (Kosova) ve Tekirdağ’da yetiştirilen domates ve hıyarlarda yaygın olarak kullanılan bazı pestisitlerin kalıntılarının ve bazı toksik metallerin varlığının araştırılmasıdır. Çalışma kapsamında Tekirdağ ve Mamuşa’dan toplanan 21 domates ve 17 hıyar numunesinde pestisit kalıntı ve element analizleri gerçekleştirilmiştir. Pestisit etken maddeleri olarak abamectin, acetamiprid, carbendazim, chlorpyrifos methyl, imidacloprid, metaflumizone, propineb ve indoxacarb seçilmiştir. Elemental analizde ise bazı toksik metaller dahil 26 elementin taraması yapılmıştır. İncelenen örneklerin hiçbirisinde maksimum kalıntı limiti (MRL) üzerinde pestisit kalıntısı saptanmamıştır. Acetamiprid domateste 16 örnekte (0,25-267 µg kg-1), hıyarda 10 örnekte (0,30-202 µg kg-1), imidacloprid sadece domateste 5 örnekte (4,38-8,83 µg kg-1), indoxocarb domateste bir örnekte (21,80 µg kg-1), propineb Mamuşa’dan toplanan tüm hıyar örneklerinde (187-1090 µg kg-1) tespit edilmiştir. Elemental analiz sonuçları incelendiğinde kalay domateste 9 örnekte (10,3-12,8 mg kg-1), hıyarda 2 örnekte (10,9-13,4 mg kg-1), nikel sadece Tekirdağ’dan toplanan birer domates (14,7 mg kg-1) ve hıyar (11,3 mg kg-1) örneğinde tespit edilmiştir. Alüminyum ise analizi yapılan 3 hıyar örneğinde (10,0-36,1 mg.kg-1) tespit edilmiştir. Örneklerin hiçbirinde kurşun, kadmiyum ve civaya rastlanmaması olumlu bir durumdur. İncelenen örneklerde tespit edilen kalıntıların insan sağlığı için risk oluşturacak düzeyde olmadığı ifade edilebilir. Ancak tarımsal üretimde kullanılan su, gübre ve pestisitlerin son üründe kalıntı bırakma potansiyeline sahip olduğunu gösteren örnekler olması, üreticileri iyi tarım uygulamalarını sürdürmeye teşvik etmelidir.
Referanslar
Ahat Şarkaya, C. (2015). Domates ve biberde ardışık pestisit uygulamasının pestisitlerin parçalanma kinetiğine olan etkisi. [Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi].
Anonim, (2023a, July). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2022-45504
Anonim, (2023b,July). https://food.ec.europa.eu/plants/pesticides/eu-pesticides-database_en
Anonim, (2023c,July). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=15692&MevzuatTur=7&MevzuatTertip =5
Anonim 2023d. https://bku.tarimorman.gov.tr/
AOAC, 2007. AOAC Resmi Metodu 2007.01 (Pesticide Residues in Foods by Acetonitrile Extraction and Partitioning with Magnesium Sulfate)
Arias, L.A., Bojaca, C.R., Ahumada, D.A., Schrevens, E. (2014). Monitoring of pesticide residues in tomato marketed in Bogota, Colombia. Food Control, 35, 213-217. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2013.06.046
Aysal, P., Gözbek, K., Artik, N., Tunçbilek, A.S. (1998). Domates ve domates ürünlerindeki chlorpyrifos kalıntısının radyoizotop izleme tekniği ile araştırılması. V. Ulusal Nükleer Tarım ve Hayvancılık Kongresi, 20-22 Ekim 1998, Konya, 147-151.
Balcı, H., Durmuşoğlu, E. (2020). Bitki koruma ürünü olarak biyopestisitler: tanımları, sınıflandırılmaları, mevzuat ve pazarları üzerine bir değerlendirme. Türkiye Biyolojik Mücadele Dergisi, 11, 261-274. https://doi.org/10.31019/tbmd.807300
Balkan, T., & Kara, K. (2019). Tokat ilinde tüketime sunulan domateslerde neonikotinoid grubu insektisitlerin kalıntı düzeylerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 8(3), 50-58.
Balkan, T., Kara, K. (2022). Determination of pesticide residues and risk assessment in some vegetables grown in Tokat province. Plant Protection Bulletin, 62, 26-35. https://doi.org/10.16955/bitkorb.1053952
Balkan, T. and Kara, K. (2023), Dissipation kinetics of some pesticides applied singly or in mixtures in/on grape leaf. Pest Manag Sci, 79: 1234-1242. https://doi.org/10.1002/ps.7299
Balkan, T., Yağcı, A., & Kara, K. (2024). Dissipation behaviors of deltamethrin, emamectin benzoate and hexythiazox in grape under field conditions. Journal of Environmental Science and Health, Part B, 59(3), 123–129. https://doi.org/10.1080/03601234.2024.2308487
Balkan, T., Yılmaz, Ö. Efficacy of some washing solutions for removal of pesticide residues in lettuce. Beni-Suef Univ J Basic Appl Sci 11, 143 (2022). https://doi.org/10.1186/s43088-022-00324-x
Berisha, D., Begolli, B., Nuro, A. (2013). Study of organochlorinated pesticide residues and PCBs in vegetable and fruit samples from market in Peja-Kosovo. ILIRIA International Review, 3,409. http://dx.doi.org/10.21113/iir.v3i2.138
Çakmak Sancar, B., Akhan, M., Öztürk, M., Ergün, Ö. (2022). Pesticide residues in vegetables and fruits from İstanbul by LC-MS/MS. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26(3), 303-315. https://doi.org/10.29050/harranziraat.1063811
Demirezen, D. ve Aksoy, A. “2006” Heavy metal levels ın vegetables ın turkey are wıthın safe lımıts for cu, zn, ni and exceeded for Cd and Pb. Journal of Food Quality, 29, 252–265. https://doi.org/10.1111/j.1745-4557.2006.00072.x
Durmuşoğlu, E., Çelik, C. 2001. Türkiye’de pestisit kalıntıları üzerinde yapılan çalışmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 25 (1), 65-80.
Düffus 2002 Düffus, J., H. “2002” Heavy Metals – A Maingless Term (IUPAC Technical Report). Pure and Applied Chemistry, Vol. 74, No. 5, pp. 793–807. https://doi.org/10.1351/pac200274050793
Elmastas, A., Umaz, A., Pirinc, V., Aydin, F. (2022). Evaluation as time-dependent of pesticides applied in pre-harvest period of grown vegetables: removal of pesticide residues in the vegetables. International Journal of Environmental Analytical Chemistry, https://doi.org/10.1080/03067319.2022.2085040
EPA (1996). Acid Digestion of Sediments, Sludges, and Soils. Method 3050B. United States Environmental Protection Agency, USA.
Evran, E., Durakli-Velioglu, S., Velioglu, H. M., & Boyaci, I. H. (2024). Effect of wax separation on macro- and micro-elements, phenolic compounds, pesticide residues, and toxic elements in propolis. Food Science & Nutrition, 12, 1736–1748. https://doi.org/10.1002/fsn3.3866.
Fujito, Y., Tanaka, K., Ogura, T., Arakawa, K., Hayakawa, Y. (2016). Multi-residue analysis of pesticides in agricultural products using QuEChERS and SFC/MS. Shimadzu Corporation, Japan.
Gölge, Ö., Hepsag, F., Kabak, B. 2018. Health risk assessment of selected pesticide residues in green pepper and cucumber. Food and Chemical Toxicology, 121, 51-64. https://doi.org/10.1016/j.fct.2018.08.027
Hepsağ, F. (2019). Akdeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Domateslerde Pestisit Kalıntı Düzeylerinin Tespiti ve Validasyon Çalışması. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 5,76-89. https://doi.org/10.24180/ijaws.502956
Hassan, H., Elsayed, E., El-Raouf, A.E.A., Salman, S.N. 2019. Method validation and evaluation of household processing on reduction of pesticide residues in tomato. Journal of Consumer Protection and Food Safety, 14:,31-39. https://doi.org/10.1007/s00003-018-1197-2
Jankowska, M., Lozowicka, B., Kaczynski, P. 2019. Comprehensive toxicological study over 160 processing factors of pesticides in selected fruit and vegetables after water, mechanical and thermal processing treatments and their application to human health risk assessment. Science of the Total Environment, 652, 1156-1167. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.10.324
Kaya, T., Tuna, A.L. (2019). İzmir ilindeki üç halk pazarından alınan meyve ve sebze örneklerindeki pestisit kalıntı miktarlarının araştırılması. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6, 32-38. https://doi.org/10.19159/tutad.437474
Kazar Soydan, D., Turgut, N., Yalçın, M. et al. Evaluation of pesticide residues in fruits and vegetables from the Aegean region of Turkey and assessment of risk to consumers. Environ Sci Pollut Res 28, 27511–27519 (2021). https://doi.org/10.1007/s11356-021-12580-y
Khoshnam, F., Ziaee, M., Daei, M., Mahdavi, V., Khaneghah, A.M. (2022). Investigation and probabilistic health risk assessment of pesticide residues in cucumber, tomato, and okra fruits from Khuzestan, Iran. Environmental Science and Pollution Research, 29(17),25953-25964. https://doi.org/10.1007/s11356-022-19041-0
Kuscu, I.S.K., Bayrakta, M.K., Tuncer, B. (2022). Determination of Heavy Metal (Cr, Co, and Ni) Accumulation in Selected Vegetables Depending on Traffic Density. Water Air and Soil Pollution, 233(6), 224. http://dx.doi.org/10.1007/s11270-022-05697-4
Mattina, M.J.I., LAnnucci-Berger, W. Musante, C. ve White, J.C. “2003” Concurrent plant uptake of heavy metals and persistent organic pollutants from soil. Environmental Pollution, 124,375–378. https://doi.org/10.1016/s0269-7491(03)00060-5
Oral, E.V., Tokul-Ölmez, Ö., Yener, İ., Firat, M., Tunay, Z., Terzioğlu, P. (2018). Trace elemental analysis of Allium species by inductively coupled plasma-mass spectrometry (ICP-MS) with multivariate chemometrics. Analytical Letters, 52,320-336. https://doi.org/10.1080/00032719.2018.1460376
Özcan, C., Balkan, S. (2017). Multi-Residue Determination of Organochlorine Pesticides in Vegetables in Kirklareli, Turkey by Gas Chromatography–Mass Spectrometry. Journal of Analytical Chemistry, 72(7),761-769. https://doi.org/10.1134/S1061934817070036
Özercan, B., Taşçı, R. (2022). Türkiye’de pestisit kullanımının iller, bölgeler ve pestisit grupları açısından incelenmesi. Ziraat Mühendisliği, 375,75-88. https://doi.org/10.33724/zm.1120599
Polat, B., Tiryaki, O. (2018). Çanakkale ili açık alan domates yetiştiriciliğinde pestisit kalıntılarının QuEChERS yöntemi ile araştırılması. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6:1, 71-79.
Polat, B., Tiryaki, O. (2019). Assessing washing methods for reduction of pesticide residues in Capia pepper with LC-MS/MS. Journal of Environmental Science and Health, Part B, 55:1, 1-10. https://doi.org/10.1080/03601234.2019.1660563
Polat, B. (2021). Reduction of some insecticide residues from grapes with washing treatments. Türkiye Entomoloji Dergisi, 45:1, 125-137. https://doi.org/10.16970/entoted.843754
Püssa, T. (2008). Principles of food toxicology. CRC Press. Taylor and Francis
SANTE, (2021). SANTE/11312/2021 Analytical quality control and method validation procedures for pesticide residues analysis in food and feed. 1–55. https://www.accredia.it/app/uploads/2021/02/SANTE_11312_2021.pdf. Erişim tarihi: 20.03.2024
Siddique, Z., Malik, A.U. (2022). Fruits and vegetables are the major source of food safety issues need to overcome at household level (traditional vs. green technologies): A comparative review. Journal of Food Safety, 42,e13003. https://doi.org/10.1111/jfs.13003
Sungur, Ş., Tunur, Ç. (2012). Investigation of pesticide residues in vegetables and fruits grown in various regions of Hatay, Turkey. Food Additives and Contaminants: Part B, 5,265-267. https://doi.org/10.1080/19393210.2012.704597
Tözün, M., Akar, G. (2022). Türkiye’de gıda numunelerinde pestisit kalıntıları üzerine 2010 yılı sonrası ulusal literatürün incelenmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 7,177-91. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.968829
Varol, M., Gunduz, K., Sunbul, M.R., Aytop, H. (2022). Arsenic and trace metal concentrations in different vegetable types and assessment of health risks from their consumption. Environmental Research, 206,112252. https://doi.org/10.1016/j.envres.2021.112252
Yang, M., Wang, Y., Yang, G., Wang, Y., Liu, F., Chen, C. (2024). A review of cumulative risk assessment of multiple pesticide residues in food: Current status, approaches and future perspectives, Trends in Food Science & Technology, 144, 104340, https://doi.org/10.1016/j.tifs.2024.104340.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
