Oolong Çayın Üretimi, Bileşimi ve Sağlık Üzerine Etkisi

Özet

Dünyada yaygın olarak tüketilen çay, Camellia sinensis L. bitkisinin yapraklarından üretilmektedir. Polifenoller, aminoasitler, vitaminler, karbonhidratlar, kafein ve purin alkaloidler gibi bileşikler içermesi nedeniyle çay sağlık üzerine olumlu etkilere ve önemli fizyolojik özelliklere sahiptir. Çay fermente olmamış (yeşil çay), kısmen fermente olmuş (oolong çay) ve fermente olmuş (siyah çay) olmak üzere 3 tipte üretilmektedir. Siyah çay tüm dünyada, yeşil ve oolong çaylar ise özellikle Asya ve Kuzey Afrika'da tüketilmektedir. Dünyadaki toplam çay üretiminin %78‘ini siyah çay, %20‘sini yeşil çay ve %2‘den azını oolong çay oluşturmaktadır. Yeşil çay üretiminde enzimatik oksidasyonu önlemek için, taze çay yaprağı buharlanır veya fırınlanır. Siyah çay fermentasyon aşamasında enzimatik olarak tam olarak okside edilir. Oolong çay üretiminde ise orta seviyede enzimatik oksidasyona izin verilir. Oolong çayın fermentasyon derecesi tüketici isteklerine bağlı olarak %20 ile %60 arasında değişir. Tat ve renk açısından oolong çay, yeşil ve siyah çay arasında yer almaktadır. Kuru maddenin yeşil çayda %30-42‘sini, siyah çayda %3-10‘nu ve oolong çayda %8-20‘sini kateşinler oluşturmaktadır. Oolong çay siyah çaya göre daha yüksek antioksidan aktivite ve lipoksigenaz inhibitör aktiviteye sahiptir. Oolong çay, yeşil veya siyah çaydan daha güçlü antimutajenik aktivite göstermektedir. Oolong çayın kanser, obezite, ateroskleroz ve kalp hastalığı, diyabet ve alerji önleyici etkiye sahip olduğu da rapor edilmiştir. Bu derlemede, oolong çayın üretimi, bileşimi ve sağlık üzerine etkisi incelenmiş ve farklı çaylar ile karşılaştırılmıştır.