İnek Sütü Üretiminde Üretim ve Fiyat İlişkisinin Koyck Model Yaklaşımı İle Araştırılması

Özet

Bu çalışmanın amacı, 1985-2015 yılları arasında Türkiye'de inek sütü üretim miktarı ile fiyatı arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışma verilerinin analizinde, gecikmesi dağıtılmış modellerinden biri olan Koyck modeli kullanılmıştır. Modelde, inek sütü üretimi bağımlı değişken, gecikmeli fiyat serileri ve inek sütü fiyatlarından oluşan fiyat serileri ise açıklayıcı değişken olarak belirlenmiştir. Koyck model sonuçlarına göre, inek sütü üretiminin geriye doğru en fazla bir yılın fiyatlarından etkilendiği ve inek sütü fiyatlarında ortaya çıkan bu değişimin, inek sütü üretimini önemli ölçüde etkilemesi için gereken zamanın 2,9 yıl olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, inek sütü fiyatlarındaki 1 TL'lik artış, inek sütü üretimini 183372,4 ton azaltmıştır. Diğer yandan, bir dönem önceki fiyatlardaki 1 TL'lik artış da inek sütü üretimini 137345,9 ton azaltmıştır. Bu verilerden hareketle, serbest piyasa koşullarında oluşan inek sütü fiyatının, üretim miktarının belirlenmesinde oldukça etkili olduğu söylenebilir. Sonuç olarak, fiyat artışlarındaki dalgalanmalara karşı üretim planlamasının yapılması, etkin pazarlama olanaklarının oluşturulması, fiyat politikaları ve istikrârlı üretime yer verilmesi gibi ekonomik önlemler alınabilir.