Türkiye‘de Seçilmiş Bazı İllerde Arı Ürünlerinin Tüketim Alışkanlıklarının ve Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi

Özet

Bu çalışmanın amacı, Türkiye genelinde seçilmiş illerde, bal başta olmak ve arı ürünleri tüketimini etkileyen faktörler ile arı ürünlerinin tüketim alışkanlık ve farkındalık düzeylerini değerlendirmektir. Çalışmanın ana materyalini, 2014 yılı içerisinde Batman, Bursa, Diyarbakır, Erzincan, Kayseri, Kırşehir, Mersin, Muğla, Muş, Ordu ve Samsun illerinden tesadüfî olarak seçilen 1112 kişiye yapılmış olan anket çalışmasından elde edilen orijinal veriler oluşturmuştur. Çalışmadaki veriler iki kısımda incelenmeye alınmıştır. İlk kısım ankete katılanların bal tüketim alışkanlık ve farkındalıklarını içerirken, ikinci kısımda bireylerin polen, propolis, arı sütü ve zehiri gibi arı ürünlerinin kullanım tercihleri incelenmiştir. Her bir kısım için arı ürünleri üzerinde çalışılan değişkenlere ait verilere çok değişkenli lojistik regresyon modeli uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, tüketicilerin % 39.6‘sı aylık olarak 0-500 gram arasında bal tükettiği tespit edilmiştir. Tüketicilerin % 51.2‘ si balı genel olarak tanıdıklardan, % 41‘i ise market ve pazardan aldıklarını belirtmişlerdir. Televizyonda yapılan reklamları inandırıcı bulanların oranı % 5.9 olarak belirlenmiştir. Bal kullananların % 45.8‘ i balın kalitesini anlayabildiğini ifade etmişlerdir. Marka olmasına dikkat edenlerin oranı % 52.7 olarak belirlenmiştir. Tüketicilerin yaşı, balı nereden aldığı, balda marka tercihi ve bal reklamlarını inandırıcı bulma durumları 0.05‘e göre, eğitim seviyesi, aylık gelir, bal tipi tercihi ve bal reklamından etkilenme durumları ise 0.01‘e göre önemli bulunmuştur. Tüketicilerin propolis, polen, arı zehri ve arı sütünü duyma oranları sırasıyla % 28.2 , % 22.9, % 56.8 ve % 23.3 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışma, tüketicilerin arı ürünlerinin faydaları konusunda nispeten bilgili olmalarına rağmen, bu ürünlere karşı ciddi anlamda güven sorunlarının olduğunu da göstermektedir.