Diyarbakır İli Karma Yem Endüstrisinin Durumu

Özet

Bu çalışma, Diyarbakır ilinde bulunan toplam 14 yem fabrikası ziyaret edilerek, ham madde temini, üretim, kalite, teknik altyapı, kapasite kullanım durumu, pazarlama koşulları ve mevcut sorunların tespit edilerek çözüm önerilerinin sunulması ile kamu otoritesinden beklentilerini ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. İşletme sahipleriyle yapılan yüz yüze görüşmelerde, toplam 34 sorudan oluşan anket yapılmış ve elde edilen verilen kayıt altına alınarak daha sonra değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, Diyarbakır‘daki yem fabrikalarının kurulu yem üretim kapasitelerinin 388.800 Ton/yıl, faal durumdaki yem fabrikalarının ise 230.400 ton/yıl düzeyinde olduğu belirlenmiştir. Faal durumdaki yem fabrikalarının kapasite kullanım oranları (KKO) %50,3, ortalama yem üretim kapasiteleri 11,9 Ton/saat ve günlük yem üretim miktarının 403 ton olduğu tespit edilmiştir. Yem fabrikalarının %85,7‘si yetiştiricinin bilinçsiz olmasını, %75‘i yem hammadde fiyatlarının yüksek olmasını ve %62,5‘si haksız rekabet ve kayıt dışı üretimin kendileri için önemli sorun teşkil ettiğini belirtmişlerdir. Tahıl, kepek ve pamuk tohumu küspelerinin bölgeden temin edildiği, diğer yem ham maddeleri ve yem katkı maddelerinin ise bölge dışından sağlandığı belirlenmiştir. Yem fabrikalarının yem hammaddesi teminindeki önceliklerinin sırasıyla %50 kalite, %31 kolay ulaşılabilirliği ve %19‘unun da ucuzluğu olduğu saptanmıştır. Yemlerin sırasıyla %34‘ü bayiler aracılığıyla, %33‘ünün bayi ve fabrikada perakende, %22‘sinin doğrudan üreticiye ve kalan %11‘inin ise diğer yöntemlerle pazara sunulduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak yem fabrikalarının teknik donanımlarının yeterli olduğu, laboratuvar altyapılarının bulunmadığı ve laboratuvar kurma isteklerinin bulunduğu, kurulu kapasitelerinin yeterli olduğu fakat bir tanesi hariç, diğerlerinin tek vardiya üretim yaptıkları tespit edilmiştir.