Aras ve Copras Yöntemleriyle Yozgat İlinde Kurulabilecek Biyogaz, Kompost, Vermikompost Tesislerinin Optimallik Sıralaması

Özet

Bu çalışmada biyogaz, kompost ve vermikompost tesis yeri seçim problemi ve kurulması planlanan tesislerin optimallik sıralaması, çok kriterli bir karar verme problemi olarak ele alınmıştır. Çalışma, Yozgat bölgesinde açığa çıkan hayvansal (büyükbaş ve kanatlı hayvan gübresi) ve kesimhane atıklarının belirlenmesi, değerlendirilmesi için ön fizibilite çalışma neticesinde elde edilen biyogaz, kompost ve vermikompost (solucan gübresi) üretim tesislerinin, optimal uygunluk sıralamalarının yapılması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sıralamaya dahil edilen tesisler “TR72 Bölgesi Hayvansal Atıkların Geri Dönüşümüne Yönelik Ön Fizibilite ve Yatırım Uygunluk Çalışması Projesi” kapsamında belirlenmiştir. Yozgat ilinde kurulabilecek toplam yatırım tutarı 249,9 milyon dolar, gelir tutarı 149 milyon dolar/yıl olan, toplamda 69 MW/Saat elektrik üretebilecek 15 biyogaz; toplam yatırım tutarı 7 milyon dolar, gelir tutarı 4,4 milyon dolar/yıl olan, toplamda 43 ton/yıl kompost üretebilecek 11 kompost üretim merkezi; yatırım tutarı 1,7 milyon dolar, gelir tutarı 1,9 milyon dolar/yıl olan, toplamda 2.746 ton/yıl vermikompost üretebilecek 3 üretim merkezi tesisinin belirlenen kriterler doğrultusunda optimallik sıralaması yapılmıştır. Sıralama çok kriterli karar verme yöntemlerinden ARAS ve COPRAS teknikleriyle gerçekleştirilmiştir. Kurulabilecek tesislerin kümelerinin sıralamasında önerilen ilk üç sıralama şu şekildedir; biyogaz kümeleri 8, 11 ve 15; kompost kümeleri 5, 9, 3; vermikompost kümeleri 2, 1 ve 3 olarak belirlenmiştir.